AZADLIK MEYDANINDA ZAFER COSKUSU…

(1918’den 2020’ye Mehmetçik…)Azerbaycan Türkü’nün  hafizasinda  Bakü Fatihi olarak yer edinen Nuri Pasa’nin Bakü’yü fethedisinin üzerinden koca bir asir geçmis ve o sevgi dinmemis…Fethin üzerinden tam 102 yil geçmis…Bakü sokaklarinin  ve meydanlarinin Mehmetçik’e olan hasreti dinmemis…*Geçtigimiz hafta Azadlik Meydaninda cosku vardi…Zafer Günü Törenlerine katilan Bolu Komando Tugayi komandolarini resmi geçidinde adeta yer-gök inledi…Azadlik Meydani’ni dolduran  binlerce Azerbaycan Türkü avuçlari patlarcasina alkis çaldi ve Mehmetçik’e olan sevgisini, kurumus topraklarin suya hasreti gibi bir nebze olsun dindirdi…Nuri Pasa ve Mehmetçik  sevgisi öyle ki Nuri Pasa’nin Bakü’nün kurtulus günlerinde Tezepir Camisi’nde halka hitap ettigi minber bugün de ‘Nuri Pasa minberi’ diye anilmakta; Pasa’nin Gence’de konakladigi ev de müze olarak faaliyet göstermekte…*Yil 1914-15…Kafkasya Ordusu Sarikamis Harekatinda 3 Kolordusuyla dagilmis ve Allahuekber dahil cografyanin bir çok yerinde Genelkurmay kayitlarina göre yaklasik 45 bin Mehmet’i sehit birakmis…Çanakkale’de tarihe geçen bir zafer kazanmisiz ve kaynaklara göre bu zafer, 250 bin Mehmetçik’in cani kani sayesinde elde edilmis…1918 yilinda öldü denilen Osmanli, Kut’ül Amare’de magrur Ingiliz ve onlarin destekçisi Araplara karsi Enver Pasa’nin amcasi Halil Pasa komutasinda Irak Ordusu ile büyük bir zafer kazanmis…Ve ayni yil, bu kez Enver Pasa’nin kardesi Nuri Pasa komutasinda yeni kurulan Kafkas Islâm Ordusu ile Azerbaycan’in yardimina kosmusuz…Enver Pasa’nin talimatiyla henüz 28 yasindayken yeni kurulan ve Osmanli’nin derme-çatma birliklerinden olusturulan 12 bin kisilik, sonralari Dagistan birliklerinin katilimiyla sayilari 20 bine ulasan Kafkas Islâm Ordusu’nun basina ,Trablus ve Bingazi’deki basarilarindan sonra   Yarbayliktan (Kaymakamlik) ,  Mirlivaliga (tuggenerallige)  terfi eden Nuri Pasa geçer…Kafkas Islâm Ordusu;  Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin kurucusu ve ilk Cumhurbaskani Muhammed Emin  Resulzâde’nin ve Dagistan’in Osmanli’ya resmi yardim daveti üzerine Azerbaycan ve Dagistan’a yönelik  yardim harekatini baslatir.Önce Gence, güzergâhtaki Göyçay, Salyan, Agsu ve Kürdemir , Ermeni çeteleri ve Ruslar’dan temizlenir.15 Eylül 1918’de Rus-Ermeni birlikleri ile onlara yardim eden Ingiliz birligine, büyük çarpismalardan sonra nihai darbeyi indirilir ve Nuri Pasa muzaffer komutan olarak Bakü’ye girer…Bakü’nün kurtarilmasindan sonra küçük bir birlikle de Dagistan’in imdadina kosulur ve burasi da Rus isgalinden kurtarilir…Bakü’yü Bolseviklerden ve Ermeni çetelerinden temizleyen Bakü Fatihi Nuri Pasa, o tarihten beri Azerbaycanlilar’in gönlünde sarsilmaz bir sevgi ve minnet kalesi olusturdu.*Iste Azadlik Meydanindaki Zafer Günü Törenlerinde 102 yil sonra Azerbaycanli kardeslerimiz ve biz;  Bolu Komando Tugayini görünce, o günleri bir kez daha hatirladik ve tarih tekerrür etti…  Hele Azerbaycan-Ermenistan savasinin kazanilmasinda  çok büyük rol üstlenen IHA ve SIHA’larin resmi geçidinde cosku doruga çikti…*Nuri Pasa’ya ne mi oldu?..Soyadi kanunuyla ‘Killigil’ soyadini aldi.(Killi; Ukrayna’da bir kasabadir. Nuri Pasa, Gagavuz Türk’üdür ve Müslüman olmustur…)1927 yilinda Sütlüce’de kurdugu silah fabrikasinda ürettigi silah ve cephaneyle hem ordumuza destek oldu hem de birçok ülkeye silah satti.Fabrikasinda ürettigi ve ‘Nuri Killigil Tabancasi’ adini verdigi, seri imalatini gerçeklestirdigi 9 mm çapindaki yari otomatik tabanca dünyadaki muadilleri arasinda çok ses getirdi. Tabanca Türkiye ve özellikle bölge ülkelerine çok satti.Arap-Israil savasinda Arap direnisçilere destek oldu ve onlar için silah ve cephane üretti.1949 yilinin 2 Mart’inda fabrikasinda meydana gelen ve bugün bile tartismali olan patlamada hayatini kaybetti.Türk Savunma Sanayisinin ilk kurucusu olarak kabul edilen Nuri Pasa, patlamada hayatini kaybetmeseydi, fabrikasinda baska Tank olmak üzere baska silahlar da üretmeyi planlamaktaydi…Allah rahmet eyleye…