Çaglayan sehitlerine yüzyil sonra vefa

Birinci Dünya Savasi’nda Ermeni çeteleri tarafindan pusuya düsürülerek sehit edilen 30 askerin mezarinin yer aldigi bölgeye yapilan sehitlik aniti törenle açildiErzurum’un Uzundere ilçesine bagli Çaglayan Mahallesi’nde 1. Dünya Savasi’nda su ihtiyaçlarini karsilamak için dereye inerken Ermeni çeteleri tarafindan pusuya düsürülerek sehit edilen 30 askerin mezarinin yer aldigi bölgeye yaptirilan sehitlik aniti için tören düzenlendi.  Çaglayan Sehitligi açilisina Erzurum Valisi Seyfettin Azizoglu, AK Parti Erzurum Milletvekili Prof. Dr. Mustafa Ilicali, 9. Kolordu Komutani Korgeneral Ugur Tarçin, Uzundere Ilçe Belediye Baskani M.Halis Özsoy, Uzundere Kaymakami Mehmet Emin Tasçi, Il Emniyet Müdürü Mehmet Aslan, Il Jandarma Komutani Kidemli Albay Bekir Uzun, STK temsilcileri, sehit yakinlari ve Çaglayan mahallesi sakinleri katildi. Erzurum Valisi Seyfettin Azizoglu yaptigi açiklamada, “Hakikaten yüz yila yakin bir sehitlik, ayni zamanda hikayesi bir hayli yürek burkan, aci veren, duygulandiran bir hikayesi var. Bulundugumuz yer Çaglayan Mahallesi. Bu bölge 1915 tarihinde Osmanli-Rus siniri bölümünde, burada bizim askeri karakollarimiz var, karsi tarafta ise Rus hudut karakollari var. Askerimiz her aksam, bulundugumuz yerde akan dereye gelerek buradan sularini doldurarak karakollarina götürüyorlardi. Bölgede yasayan Ermenilerin Rus askerlerine bu durumu bildirmeleri neticesinde, yine bir aksamüzeri bir manga askerimiz bu dereye su almaya gelirken karsi tarafta mevzilenmis olan, saklanmis olan Ermeni çetelerinden olusan bir grup, Ruslardan olusan bir grup veya tim tarafindan askerlerimiz pusuya düsürülüyor ve askerlerimizin hepsi bulundugumuz yerde sehit ediliyorlar. Bu sehitlerimize burada bulunan köylülerimiz, sehitlerimize mütevazi mezarlarini yapiyorlar, ama o günler yani 1915’ten günümüz 2017’ye kadar bu böyle kaliyor, daha sonra arkadaslarimiz, bu yöreleri bilenler bizlere söylediler, bizlerde buralara geldik baktik. Bu sehitligimizi tekrar ortaya çikarmanin bizim açimizdan da tarihi bir görev olduguna kanaat getirdik. Projelerini yaptirdik. 3-4 ay önce yapim isine basladik. Bu gün de bu hale geldi” dedi. Konusmalardan sonra Vali Azizoglu ve diger davetliler birlikte sehitlik anitinin açilis kurdelesini kestiler. Törene katilan Uzundere Çaglayan Mahallesi sakinlerinden 72 yasindaki Mehmet Dilekçi, “1915-1916 yillarinda Otha bogazinda askerlerimiz kislasina su almaya inerken 10 askerimiz sehit düsmüs. Bu askerlerden ses çikmayip kislaya dönmeyince, kislada bulunan askerler, bizim askerler acep neden gelmediler diye merak eden komutanlari bir rivayette 10 bir rivayette göre de 30 olabilir askerler ile asagiya inince bakmislar ki askerler sehit olmuslar, gelen bizim askerlerimizi de sehit ediyorlar” dedi. 72 yasindaki Dursun Aslan ise açilan sehitligi gezerken çok duygulandigini belirtti. Aslan, “Sehitligi gezerken çok duygulandim. Simdi içerim agliyor. Bende bir sehit babasiyim. Onlarin sebebiyle bizler yasiyoruz. Ama sehitlik mertebesi çok büyük ama gelin birde o sehitligi benim içime sorun, tarlaya gidiyorum, kendime diyorum ki bu agaci bu dikti, bir yerlere gidiyorum diyorum ki bu geldi, buralardan geçti, arkadaslarini görüyorum diyorum ki benimki de bunlarin arkadasiydi, askeri görüyorum diyorum ki benim oglumu görüyorum, ne bileyim eh iste, Allah makamlarini cennet etsin” diye konustu. Çaglayan Sehitligi’ne sembolik olarak su matarasi konulurken, sehitlik kitabesinde su ifadeler yer aldi: “Birinci Dünya Savasinda büyük bir trajediyle sonuçlanan Sarikamis Harekati sonrasi Rus kara harekati sirasinda Dogu Cephesinin kuzey kanadinda bulunan, Tortum Gölü ve Çaglayan Tepe civarinda 17 Nisan 1915 – 10 Ocak 1916 tarihleri arasinda, Osmanli Üçüncü Ordusuna bagli 10’nuncu Kolordu, 90’nci Alay, 3’ncü Taburu, 29’ncu Tümen 1’nci Taburu Gülii Bagdat Daginda, 87’nci Alayin 1. ve 2’nci Taburlari Otha (Kirazli Gediginde ) 86. Alay ve Hudut taburlari ise Ishan, Baskan, Kalebgoazi hattinda Rus Ordusunun ‘’Akdag ve Civarinda ‘’ bulunan 2’nci Türkistan Kolordusuna bagli 4’ncü Türkistan Avci Tümeni, 3’ncü Koban Pilastun Tugayi, 16’nci Türkistan Alayinin 1’nci Taburu, 17’nci Türkistan Alayi birlikleri ile karsi karsiya gelmisler. Rus ordusu kuzey kanadinin en önemli geçis noktalarindan biri olan Hatha (Cevizli Bogazi) Otha (Kirazli) Gedigi, Ziyaret Tepe-Abernes su yatagi gedigini açmak Tortum’u ele geçirip Sivri Kale Bogazi hattindan gelen birliklerin önünü açmak ve Erzurum’un kuzeyinden kusatilmasini saglayarak Dogu kanadigi ordusu ile birlesip nihai isgali gerçeklestirmek üzere saldiriya geçmislerdir. Bu çarpismalar askeri kayitlara “1. ve 2. Tortum muharebeleri olarak geçmistir.”