DOSIAD’tan Erzurum yasam raporu

Il halkinin tüketim aliskanlik ve tercihlerinin satirbaslari halinde kaydedildigi raporda, il yasama kültüründe önemli yer tutan ‘gerilik ve gündelik’, ‘kiler’ kültürünün terkedildigi, ‘kullan ve at’ anlayisinin hakim duruma geldigi vurgulandi. PROF. DR. GÜNGÖR’ÜN TARIFI Raporda, Mümtaz Bilim Adami Merhum Prof. Dr. Erol Güngör’ün kültürü tarif eden, ‘Sosyal bilimlerde kültür denince bir toplulugun kendi hayati problemlerini çözmek üzere denedigi ve uzun yillar içinde standart hale getirdigi usuller ve vasitalar anlasilir. Su halde bir toplulugun ihtiyaçlarini karsilamak üzere benimsemis bulundugu hayat tarzi bütün maddi ve manevi unsurlariyla birlikte onun kültürünü teskil etmektedir” kaydina yer verildi. DOSIAD AÇIKLADI Rapor’a göre, Erzurum’da son 16 yilda kaydedilen pozitif ekonomik gelismeler il halkinin yasam düzeyi, refah seviyesini ciddi biçimde degistirdi. Otomobilsiz hane halki sayisinda her geçen gün azalma kaydedilirken, kentsel dönüsümle birlikte TOKI’nin destekleriyle konut sahibi olan Erzurumlu sayisi artis göstermeye devam ediyor. Raporda sunlar kaydedildi: SINIF VEYA SIRA ATLAMA Sosyologlarin ‘sira veya sinif atlama’ olarak adlandirdigi, üst dilim gelir eviyesine erisim orani ciddi bir yükselis gösteriyor. Erzurum kent merkezindeki üç ana belediye kapsaminda varos diye adlandirilan, henüz kentsel dönüsüm görmemis yerlesim alanlarinda iskan etmeyi tercih edenlerin sayisi düsüs kaydederken, lüks semtlerde yogunlasma görülüyor. EV KULLANMA ALANI VE KALITE TERCIHI 2000’li yallarin basina kadar Yenisehir ve Dadaskent disinda toplu konut alani bulunmayan Erzurum’da, 2000-2018 yillari sürecinde olusturulan yeni yerlesim alanlari oldukça büyük ilgi buluyor. 3+1 konutlarda oturan hane halki sayisi yüksek bir oran teskil ederken, artik Erzurumlu en az 200 metrekarelik 4+1 konutlarda oturmayi tercih ediyor. KONUT FIYATLARI Erzurum’da yasanan hizli yasam degisimi dikkat çekici boyutta. Halkinin çogunlugu kamu çalisani ve esnaftan olusan ilde konut fiyatlari üst düzeyde 1 milyon ortalama düzeyde ise 300 bin TL arasinda seyrederken, her yeni yapilan konut hizla alici buluyor, konut fiyatlari yükselirken, talep artisi da devam ediyor. 10 OTOMOBILIN 4’Ü BASKA IL PLAKALI Erzurum artik yogun trafigin yasandigi iller arasinda. Resmi verilere göre 120 bin aracin trafige kayitli oldugu ilde, 25 plaka disinda, baska illerin plakalarini tasiyan binlerce otomobil ve kamyonet trafikte. Her on otomobilden en az 4’ü baska il plakasi tasiyor. Otomobil satislarinda büyük hareketlilik yasanirken, talepte yogunluk artiyor. LÜKS ARAÇLAR TRAFIKTE 2000’li yillarin basina kadar sahin, dogan gibi yerli üretim araçlarinin yogunluklu oldugu ilde, artik lüks ve marka araçlar trafigi olusturuyor. En ucuzu ikinci elden 100 bin TL olan marka otomobiller trafikte seyrederken, lüks kategoride olan ve fiyatlari 500 ile 1 milyon TL arasinda degisen otomobiller de trafikte sik görünür hale geliyor. ÜLKE EKONOMISINDEKI POZITIF GELISMELER VE ERZURUM YANSIMALARI Ülke ekonomisinde yasanan pozitif gelismeler il halkinin günlük tüketim harcamalarina da yansiyor. Mango, avakado, ananas, Papaya, Hindistan Cevizi gibi Erzurum sofralarinin yabanci oldugu meyveler artik günlük tüketimde önemli yer tutarken, meyve kültürümüzde önemli yeri bulunan ve yerli olan ürünler ikinci plana atiliyor. YIYECEK TERCIHLERI Erzurum mutfaginda et tüketim orani da artis kaydediyor. ESK gibi resmi et satis yerlerinden ihtiyacini temin eden vatandas sayisi düsüs gösterirken, bonfileden kiyma çektirmek gibi oldukça pahali tercihler öne çikiyor, pahali et ürünleri adeta yok satiyor. Et ürünlerinin tüketildigi pikniklere ilgi artarken, yerel yönetimler yeni mesire alanlari olusturmak adina çaba sarf ediyor. KISLIK VE KILER KÜLTÜRÜ YOK OLUYOR Erzurum’da gelir dilimindeki artis, sehre ait kiler kültürünü de yok ediyor. Kislik yag, peynir, patates, sogan, çasir salamurasi aliskanligi artik yok olmak üzere. Gelir seviyesi artan halk günlük ve marketlerden alisverisi tercih ediyor, saklama kültürü yerini hizli tüketime birakiyor. Geçmiste civil peynir ve zeytinin yer aldigi sade kahvalti sofralarinda artik çesit çesit peynirler, yesil zeytinler, kaymaklar var. PARA YOK, KART VAR Bakkal kültürünün yok olmak üzere oldugu Erzurum’da vatandas marketlere yogunlasmis durumda. Pesin para kullaniminin hemen hiç düzeyine indigi ilde vatandas kredi kartiyla harcamalarini karsiliyor. Eskiden yalnizca ihtiyaci kadar alan Erzurumlu simdi alisveris arabalarini doldurmakta adeta rekabet ediyor, yarisiyor. ERZURUMLUNUN GIYIM TERCIHI Ilde ekonomik pozitivizmin ortaya çikardigi bir diger gelisme giyim tercihlerinde ortaya çikiyor. Lüks giyim esyalarinin satildigi AVM’lerde kuyruklar hakim. Gerilik ve gündelik gibi köklü bir giyim kültürü olan Erzurum artik aylik ve mevsimlik giyiniyor, çöp alanlarinda yirtigi, sökügü olmayan atik giyecekler görmek sira disi degil. BEYAZ ESYA Beyaz esya ve ev gereçleri talebinin çig gibi arttigi, kullan-at anlayisinin hakim oldugu ilde halkin çogu buzdolabi ve çamasir makinesi gibi araçlari on yildan fazla kullanmiyor, kullanmadigi gereçleri eskicilere satmaya bile çalismayan çogunluk, eski beyaz esyalarini çöplüge atiyor. Sehir çöplük alanlarinda kullanilmayan kanepeler, koltuklar, bilgisayarlar boy gösteriyor. BILGIYE ERISIM VE KITAP OKUMA KÜLTÜRÜ Internet kullaniminin rekor düzeye ulastigi Erzurum’da bilgisayari bulunmayan ev yok gibi. Haberleri internet yoluyla edinen vatandaslar kitap okuma aliskanliklarini terk ederken, sathi bilgilere yogunlasiyor. Artan refah düzeyi bilgi edinme egilimini internete terk ederken, kültür kenti Erzurum’da okuyan sayisi ciddi biçimde azalma kaydediyor.