Uzman Fizyoterapist Gökhan Aygül, emzirmede yanlis pozisyona dikkat çekerek, “Bebekleri kundaga sarmak, yanlis tasimak, emzirmede yanlis pozisyon ve bazi hareketlere zorlamak kalça çikigi açisindan çok risklidir.” dedi.
Uzman Fizyoterapist Gökhan Aygül konu ile ilgili su bilgileri verdi.
Eski adi dogustan kalça çikigi olan gelisimsel kalça displazisi, farkli yaslarda farkli sekillerde ortaya çikan kalça gelisiminin kusurudur. Gelisimsel kalça displazisi çocuklarda sik görülen, erken anlasilip tedavi edilmediginde kalici sakatliklara yol açabilen bir saglik sorunudur.
Kalça ekleminde; uyluk kemiginin (femur) yuvarlak basi, kalça kemiginin yuvasina oturur. Bu eklem bacagin serbest dönme hareketi yapabilmesini saglar. Gelisimsel kalça displazisi, kalça eklemindeki top (femur basi) ile yuva (asetabulum) iliskisinin degisik derecelerde bozulmasidir.
Dünya Saglik Örgütünün yayinladigi istatiki bilgilere göre her yil dünyaya gelen bin çocuktan ikisinde kalça çikikligi görülüyor. Bunlarin her 4 ünden 3 ü ise kiz çocugu. Kalitsal özellikler de katkida bulunan bir diger faktör, anne babasinda önceden kalça çikigi bulunan çocuklarda bu ihtimal %25 daha fazla.Ülkemizde ise yilda yaklasik 1 milyon 200 bin dogum oluyor. Kalça çikigi ve kalça gelisim problemlerinin her 1000 dogumdan 15’inde ortaya çikan bir sorun oldugu dikkate alinirsa, yilda yaklasik 18-20 bin bebek kalça çikigi ile doguyor veya bu yeni dogan bebeklerde kalça gelisim problemleri ortaya çikiyor.
Kalça çikigi, halk arasinda dogum sirasinda bacagin çekilip çikarilmasi ile olan bir durum olarak düsünülüyor. Oysa, çogu zaman bebek anne karninda iken kalça çikiktir ya da kalçanin gelisimi yetersiz kalmistir. Dogumdan sonra yapilacaklar, bu problemin iyi veya kötü yönde gelismesine sebep olabilir. Bu bebeklerin önünde iki seçenek var: Ya bizim bilgisizligimiz nedeniyle bir ömür boyu sakat ve topallamaya neden olan bir kalça ile yasayacaklar, ya da dogru zamanda dogru tedavi ile tamamen saglikli bir yasama adim atacaklar. Aradaki farki belirleyen tek sey farkindalik. Tamamen önlenebilir bir sakatlik olan dogumsal kalça çikigina karsi mücadelede en önemlisi, konu hakkinda bilgi sahibi olmak ve belirtileri zamaninda fark edip tedaviye basvurmak. Farkli bir deyisle ailenin bebege yapacagi yanlis uygulamalar bebegin sakat kalmasina yol açabilecegi gibi, dogru eylemler iyilesmesini saglayabilir. Kalça probleminin ve bu problemin giderilmesine yönelik önlemler tam olarak anlasilabilmesi için her seyden önce bebegin ne kadar degisken ve hizli gelisen bir canli oldugunu göz önüne almak gerekir. Ilk bir yilda, dogum agirliginin yaklasik üç katina ulasan bebekler, çok hizli bir büyüme potansiyeline sahiptirler. Kalçalarin normal ve iyi yönde gelisebilmesi için bebekler uygun sekillerde bilinçli olarak beslenmeli, tutulmali ve tasinmalidir.
Kalça çikiginin ortaya çikma nedenleri çok çesitlidir. Anne karninda bebegin uygun olmayan pozisyonda durmasindan, ailevi nedenlere, dogum seklinden(sezaryen),annenin dogumda yükselen hormonlarindan, sendrom dedigimiz bazi hastaliklara kadar çok sayida nedeni vardir. Ama kesin olarak bildigimiz: Kiz çocuklarda, birinci dogumlarda, ailede kalça çikigi olanlarda, akraba evliliklerinde, ters gelis (makat gelisi) dogan bebeklerde, , baglarin (ligamentlerin) gevsekligi, dogum kilosunun fazla olmasi,boyunda egrilik, basinda yassilik ve ayakta egrilik gibi görünen problemler ile birlikte dogan bebeklerde daha sik görüldügüdür. Bu özelliklerden herhangi birini tasiyan bebekler riskli grup olarak adlandirirlar, bu özelliklere sahip olmayan bebeklere göre 2 ila 8 kat daha siklikla kalça çikigi veya gelisim problemleri ile karsilasilma riski vardir. Bebeklerin yüzde 40’inda çift tarafli çikik olur. Kalça çikigini iki kategoride incelememiz mümkün. Bunlardan biri teratolojik kalça çikigidir ve rahim içindeyken olusur. Digeriyse tipik kalça çikigi. Tipik kalça çikigi da dogum sirasinda veya hemen ertesinde görülür.
Ailenin, bebegin büyütülmesi sirasinda yaptigi hatalar nelerdir?
“Bezin, dar ve küçük olmasi, kasik hizasinda baglanmasi kalça gelisimini olumsuz etkileyen faktörlerdir.”
Kundak yapmak: Maalesef ülkemizde hala bazi yörelerde bebeklere kundak uygulamasi yaygin olarak yapilmaktadir. Özellikle kirsal kesimde siklikla kullanilmaktadir. Oysa her yil binlerce çocugun kalça problemlerinin ortaya çikmasinda kundagin olumsuz rolü kesin olarak bilinmektedir.
Yanlis bezleme: Genellikle ara bezlerinin genis olmasina dikkat edilmemekte, küçük bezler kullanilmakta, bezler kasik hizasinda baglanmaktadir. Hazir bezler, herhangi bir bez baglanmasina göre kesinlikle daha saglikli olmakla beraber ülkemizde üretilen bezlerin hiç birinin boyutu digerini tutmamaktadir. Bezin, dar ve küçük olmasi, kasik hizasinda baglanmasi kalça gelisimini olumsuz yönde etkileyen faktörlerdir.
Hatali giysiler: Bebeklere bazen ekonomik nedenlerle, bazen de yanlis aliskanliklar yüzünden dar ve küçük giysiler giydirilmesi de yanlistir.
Hatali tutus: Özellikle emzirme sirasinda bebeklerin bacaklari bitistirilerek tutulmaktadir. Aynen kundak uygulamasi gibi yanlis bir tutma seklidir, kalça gelisimini olumsuz yönde etkiler.
Yanlis tasima: Bebekler tasinirken, özellikle ilk aylarda ki, bu aylar çok daha önemlidir, sarilarak tutulup tasinmaktadir. Bu da kundak etkisi yapar. Kalça gelisimi için uygun degildir.
