Ertas, hudut sehri Erzurum’u anlatti

Türkiye Dil ve Edebiyat Dernegi Erzurum Sube Baskani Murat Ertas, Istanbul Eyüp’teki TDED Genel merkezi Ahmet Yesevi Toplanti Salonu’nda “Cumartesi Bulusmalari” programinda “Hudut Sehrinden Siirin Hudutlarina” baslikli bir konferans verdi.Erzurum’un kuruldugu günden bu yana sehri ele geçiren birçok devletin hudut sehri olduguna dikkat çeken TDED Erzurum Sube Baskani Murat Ertas, bugünkü ve kadim Erzurum’un sosyokültürel yapisinda, insaninin sahsiyetinde, sazinda, sözünde, yüreginde hudut sehri özelliklerinin her açidan izdüsümlerinin oldugunu ifade etti. Erzurum’u anlamanin yolunun tarih ve sosyoloji düzleminde hudut kavramini anlamaktan geçtigini söyleyen Ertas, modern bir kavram olan “sinir” kelimesi kullanilmaya baslandigi 19.yüzyildan itibaren Erzurum’un “hudut” ile kazandigi birçok zenginligi “sinir” ile kaybettigini belirtti. TDED Baskani Murat Ertas’in konusmasinin devaminda özetle sunlari söyledi: “Erzurum, farkli tarihlerde sehre hâkim olan devletlerden Dogu Roma’nin (Bizans’in) dogu, Sasani devletinin bati, Gürcülerin güney, Araplarin kuzey, Büyük Sekçuklu Devleti’nin bati, Osmanlinin ve Türkiye Cumhuriyeti’nin dogu siniri olarak bugüne kadar bulundugu cografyanin kaderini yasamistir. Erzurum’un bulundugu cografya jeopolitik açidan çok kiymetli, bir o kadar da dogal cografi sinir özelligi göstermektedir. Bunun sonucu olarak da bir hudut sehri olarak Erzurum’un devletler arasinda sik sik el degistirmesi, Erzurum’u kuruldugu günden bu yana garnizon sehir özelliklerini yüklemistir. Osmanlida sik sik Iran’in ve Ruslarin tacizine veya isgaline maruz kalan Erzurumlularda vatan hassasiyeti zirvede olmustur. Rusla ve Iranla merkezden uzak bir basina mücadele ettigi olmustur. 9 Kasim Aziziye Destani, 1916 Kargapazari direnisi bu mücadelenin tarihe düsmüs onurlu fotograflaridir. Erzurum’un etrafi kirkin üzerinde tabyalarla muhkem hale getirilmistir; çünkü Erzurum dogunun can bogazidir. Osmanli döneminde sikça kaybolan devlet otoritesi esnaf dayanismasini ve serdengeçtilik kültürünü gelistirmis, yasadigi acilar onu “dadas” kelimesiyle bir sahsiyet aniti haline getirmistir. Erzurum’un hudutta yasadigi kederler, güçlükler ve tüm güzellikleri en iyi gösteren unsurlarin basinda türküler gelir. Erzurum’un türküleri agirbaslidir, hüzün vardir, hasret vardir, kahramanlik vardir, gözyasi vardir ve ayrica türkülerimizde genis bir gönül cografyasi vardir. Türkülerimizde Tebriz, Siraz, Belh, Delh vardir. Basra, Bagdat, Iskenderiye, Yemen, Misir, Tunus, Sam, Hicaz vardir. Buhara, Semerkant, Revan, Istanbul, Izmir, Bursa ve Konya vardir. Hudut sehrinde dogu bati yönündeki tarihi Ipekyolu ve kuzey güney yönündeki ticaret yollarinin üzerindeki sehrin sahsiyetinde, edebiyatinda, söz dagarciginda, ilminde irfaninda Kafkasya’da vardir, Türkistan da, Ortadogu da vardir, Çin de Erzurum Dogu’nun Bati medeniyetiyle, Bati’nin Dogu medeniyetiyle tanistigi bir hudut ve gümrük sehridir. Erzurum kültür ve edebiyati bu nedenle çok zengindir. Velhasil Erzurumlu hem kahramandir, hem alimdir, hem arif Erzurum bir sehrin ötesinde vatandir.” Konusmasinda sikça Erzurum türkülerinden ve siirlerinden örnekler veren TDED Baskani Murat Ertas, salondan gelen sorulari cevapladi. Programin yöneticiligini yapan Sair Niyazi Gedik program sonrasinda Murat Ertas’a ve konuklara tesekkür etti. Program hatira fotografinin çekilmesiyle sona erdi.