Erzurum’da kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmesinin yıldönümü etkinlikleri

Havuzbaşı’nda 5 Aralık 1934’te kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanınmasının yıldönümü çerçevesinde Türk Kadınlar Birliği Erzurum Şubesince çelenk sunuldu. Saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunmasının ardından basın açıklaması yapan Türk Kadınlar Birliği Erzurum Şube Başkanı Sevim Çebi, “ Bugün 5 Aralık Türk Kadınına Seçme ve Seçilme Hakkının verilişinin 88. Yıl dönümünü kutluyoruz. Kadınlara oy hakkının toplumdan her hangi bir talep gelmeden ve bu yönde bir oluşum olmadan verildiği düşüncesi vardır. Türk Kadınlarına oy hakkı verildiğinde kadınların bunun farkında olmadığı hep ileri sürülür. Kadınların Osmanlıdan getirdikleri politik enerji ve birikime bakıldığında hiçte doğru olmadığı görülecektir. Gerçekte kadınlar, ikinci meşrutiyetten beri oy hakkı için sürdürdükleri faaliyetleri cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren daha da hızlandırdılar. Kadınlar bu konuda Batı Avrupa’daki oy hakkı mücadelesiyle aynı paralelde bir mücadele vermişlerdir. Cumhuriyet döneminin ilk siyasal oluşumunu teşkil ettiler. Cumhuriyet Halk Fırkası kurulmadan önce kadınlar, 16 Haziran 1923 tarihinde kadınlar halk fırkasını kurarak Cumhuriyet döneminin ilk siyasal oluşumunu meydana getirdiler. Fırka temelde sosyal, ekonomik ve politik alanda kadın hakları için mücadele etmeyi hedef olarak seçti. Fakat tüzüğü çok sert bulunan fırkaya resmi izin verilmedi. Böyle olunca parti kurucuları daha ılımlı bir tüzükle partiyi ikame edecek bir dernek kurdular. 7 Şubat 1924 tarihinde kadınlar Nezihe Muhittin Başkanlığında fırka yerine Türk Kadınlar Birliğini kurdular. Türk Kadınlar Birliği oy hakkı konusunda değişik yerlerde düzenlediği panel miting ve kongrelerde mücadelesinin odağı haline getirdi. Mart 1927’de bir kongre düzenlediler, 1927 yılında seçimde oy kullanmak istediklerini beyan ederler, Cumhuriyet Gazetesi kadınların isteklerini kabul edilmeyecek kadar hayali ve aşırı olarak değerlendirir. 1929 yılında Türk Kadınlar Birliği yönetimi değişir. Yeni yönetimin üyelerinden biri olan İffet Halim Oruz, 1930 yılında birlik yöneticileri olarak Atatürk’ten randevu alıp, kendisinden oy hakkını talep etmek için gittiler. Kadınlar 1930 yılında yerel yönetimlerde, köy ihtiyar heyetlerinde seçme hakkını aldılar. Atatürk arkadaşlarına kadına seçilme ve seçilme hakları konusunda çalışma yapmaları görevini vermiştir. 5 Aralık 1934 tarihinde kadına seçme ve seçilme hakkı verilerek, 1935 yılında seçimlere katılmalarına imkan verildi. Kadınlarımıza seçme ve seçilme hakkını almak için mücadele eden Türk Kadınlar Birliği Derneğinin kurucu başkanlarını, üyelerini ve bütün kadınlarımızı minnet ve şükranla anıyoruz. 5 Aralık’ta Türk Kadınına seçme ve seçilme hakkının verilmesini sağlayan Gazi Mustafa Kemal Atatürk saygı ve rahmetle anıyoruz. 5 Aralık Türk Kadınına seçme ve seçilme hakkının veriliş yıl dönümüdür. Dünya Kadın Hakları Kutlama Günü değildir” dedi.