Gebelikte vitamin ve minerallere dikkat

Kadin Hastaliklari Dogum ve Tüp Bebek Uzmani Prof.Dr. Bülent Berker, “Insan yasaminda beslenmenin çok önemli ve çok özel oldugu devrelerden biri olan gebelik, anneye topluma saglikli bireyler kazandirma sorumlulugunu vermistir. Anne iyi ve dogru beslenmezse ölü dogum, erken dogum, düsük agirlikli dogum, bedensel ve zihinsel özürlü dogumlar gibi tehlikelerle karsilasabilir. Kendisinde de kansizlik, tansiyon problemleri, vücutta su tutulmasi, yorgunluk, dis ve kemik problemleri olabilir. Hamile oldugunu yeni ögrenen kadinlarin pek çogunda, en çok ilgi çeken konulardan birisi beslenme seklinin nasil olmasi gerektigidir. Çogu kadin bebeginin gelisimi için dogru ve dengeli beslenemedigini düsünür. Hatta ilk aylarinda kilo alamayan gebeler endiselenebilirler. Aslinda tüm bu endiseler çogu zaman gereksizdir. Çünkü bulanti ve kusmalar ile istahsizlik problemleri ilk aylarda kilo almayi dogal olarak engelleyebilir” dedi. Kimi zaman hastalarin eline çesitli diyetler verildigini ve belli beslenme programlarina zorlanmakta oldugunu ifade eden Dr. Berker, “Bazi gebeligin özel durumlari haricinde bu tür yaklasimlarin hiçbir bilimsel geçerliligi yoktur. Kadinlari korkutarak sevmedikleri veya tolere edemedikleri gida maddelerini tüketmeye zorlamak kabul edilebilir bir yaklasim degildir. Bu tür diyetler ancak konunun uzmani diyetisyenler tarafindan hastanin durumu göz önüne alinarak, doktorunun önerileri dogrultusunda ve kisiye özel olarak hazirlanabilir. Ancak yine unutulmamalidir ki bebegin büyümesi, saglikli olmasi, ruhsal, fiziksel, zihinsel yönden iyi gelismesi annenin sagligi ve dengeli beslenmesiyle orantilidir. Annenin gebelik öncesi fiziksel gelisimini tamamlamis olmasi, besin depolarinin yeterli olmasi ve yasi, hem bebegin hem de annenin sagligini koruyacak en önemli etkenlerdir. Çünkü bebek, annenin besin yedeklerinden ve gebelik boyunca tükettiklerinden kendisi için gerekeni seçip alarak, büyür beslenir” diye konustu. Normal bir gebelik sürecinde annenin kendi gereksinimine ek olarak tükettiklerinin bebege aktarilmasi için annenin yaklasik 10-12 kg almasinin yeterli oldugunu kaydeden Dr. Berker, “Bu artisi saglayabilmek için gebelik öncesine göre bir gebe ek olarak günlük 20 gr. protein, 15-20 mg. demir, 500 mg. kalsiyum ve ortalama 300 kalorilik enerji almasi gereklidir. Geçmisteki deneyimler, diger yönlerden saglikli bir gebede beslenmenin gebelik sonucuna etkisinin, ancak açlik sinirinda beslenmesi olan kadinlarda görüldügü yönündedir (1944’de Hollanda’da, 2. Dünya Savasi sirasinda görüldügü gibi). Gebeligin geç dönemlerinde dogum agirligi, uzun süreli açlik dönemlerinden etkilenmekte ve azalmaktadir, ancak perinatal mortalite hizi degismemektedir. Malformasyon insidansi da degismez. Ayrica fetusun ilerdeki mental performansi da etkilenmemektedir. Gebelikte maternal kilo alimi infantin dogum agirligini da etkilemektedir. Zayif ve gebelikte az kilo alan kadinlar düsük dogum agirlikli infantlar dogururken, kilolu kadinlar ya da gebelikte fazla kilo alanlar ortalamadan daha iri bebek dogurmaktadirlar. Gebelikte ortalama kilo alimi yaklasik 13-15 kg kadardir. Maternal kilo alimi dogum agirligi ile pozitif korelasyon gösterir ve düsük dogum agirlikli infant (2500 gr dan az) dogurma riski en yüksek olan kadinlarin, gebeligi süresince 8 kilodan daha az alanlar oldugu görülmüstür. Gebelik öncesi vücut kütle indeksi normal olan gebelerde 11,5-16 kg arasinda kilo alimini önerilmektedir. Normal fizyolojik kanitlar, bunun 9 kg’nin fetus, plasenta, amniotik sivi, uterin ve meme hipertrofisi, kan volümü, ekstraselüler ve ekstravasküler siviya; geri kalan 3,5 kg’nin çogunlugunun maternal yag depolarina ait oldugunu göstermektedir. Dogumdan sonra, dogum süresince alinan kilolarin hepsi kaybolmuyor. Hamileliginde 12,5 kg alan normal bir kadinin postpartum döneminde yaklasik 4,4 kg fazla kilo fazlasi olur. Emzirmenin maternal kilo kaybi üzerindeki etkisi çok azdir” ifadelerini kullandi. Dr. Berker, gebelikte su önerilerde bulundu: “Gebe ve emzirenler de dahil olmak üzere kadinlar için en son öneriler beslenme önerileri tablo 1’de özetlenmistir. Önerilen günlük miktarlar eriskinlere uygulansin diye degil toplum ve gruplarin ihtiyaçlari belirlensin diye verilmistir çünkü bireylerin gereksinimleri kisiden kisiye büyük degiskenlik göstermektedir. Belli prenatal vitamin – mineral destek preparatlari içerdikleri bazi maddelerin fazlaca alinmasina sebep olabilir. Üstelik, asiri miktarda destekleyici preparat kullanimi (örnegin; günlük önerilen dozun 10 kati), ki bu toplum genelindeki bir bölümün ilaçlari kendi kendilerine kullanmasi sonucunda söz konusu olabilir, gebelik esnasinda gida zehirlenmeleriyle ilgili endiselerimizin artmasina sebep olmustur. Demir, çinko, selenyum ve vitamin A, B6, C ve D gibi gida bilesenlerinin potansiyel olarak toksik etkileri olabilir. Gebelik esnasinda, tablo 1’de gösterilen önerilen günlük diyetle alim dozunun 2 katindan fazlasinin alinmasindan kaçinilmalidir” açiklamalarinda bulundu.