Günesteki patlama dünyayi karanliga mi gömecek?

Geçtigimiz günlerde University of Colorado Boulder’da görev alan bilim insanlari, güneste meydana gelebilecek süper patlama ile dünya çapindaki elektronik aygitlarin zarar görebilecegi iddiasinda bulundu. Açiklamada, söz konusu patlamanin gerçeklesmesi durumunda dünyanin karanliga gömülme olasiligina vurgu yapildi. Uzayla ilgili çalismalarin hiz kazandigi günümüzde, günesteki patlamalar ile ilgili açiklamalarda bulunan Istanbul Kültür Üniversitesi Fizik Bölümü Ögr. Üyesi Aysegül Fulya Yelkenci, patlamalarin dünyayi degil yörüngedeki uydulari etkileyebilecegini ifade etti.Güneste her zaman patlamalar meydana gelebilecegini dile getiren Dr. Ögr. Üyesi Aysegül Fulya Yelkenci, korkuya kapilmamak gerektigini belirtti.Günesin kendi aktivite döngüsü olduguna vurgu yapan Yelkenci, “Günes 11 yilda bir daha aktif olurken, 11 yilda bir daha sakin oluyor. Böyle bir döngüsü var. Her aktif oldugunda daha çok ve daha kuvvetli patlamalar yasiyoruz. Bu patlamalar gerçeklestigi zaman üzerindeki elektrik yüklü gaz parçaciklari, dünyaya dogru hareket ediyorlar. Gelen sey elektrik yüklü parçacik oldugu için dünyanin manyetik alanina takiliyor. ‘Dünyanin manyetozlari’ dedigimiz kalkan ise onlarin hizini kesiyor ve bir sok dalgasi olusturuyor. Gelen bu parçaciklar dünyanin manyetik alanini takip ediyor ve kutuplardan atmosferin içine giriyor. Atmosferdeki moleküllerle çarpisarak bir isik meydana getiriyor ve buna da ‘kuzey isiklari’ deniyor” dedi.Çok kuvvetli bir patlamanin meydana gelme ihtimalinde ise, manyetosferin günesten gelen yüksek elektrik yüklü parçacik grubunu çok fazla yavaslatamayacagini belirten Yelkenci, bu durumda sadece kutuplarda degil, Istanbul ve New York gibi sehirlerin enlemlerinde de atmosferde isimalar görülebilecegini dile getirdi.Isimalarin sadece isik oyunundan ibaret olmayacagini vurgulayan Yelkenci, “Gelen parçacik gruplari çok yüklü oldugu zaman trafolarda toplanabilir ve sehrin elektrigini kesmeye kadar gidebilir. Buna benzer bir olay daha önce 1952 yilinda yasanmisti. Ancak dünyanin üzerinde kisa süreli bir elektrik kesintisi bizi çok fazla etkilemez” dedi.Yelkenci, dünyadan ziyade yörüngedeki diger uydularin süper patlamadan daha fazla etkilenecegini söyledi ve sözlerine söyle devam etti:“Bu patlama yasandigi zaman parçaciklar, Dünya’nin etrafinda dolanmakta olan çesitli iletisim uydularina, bilimsel ve savunma uydularimiza gelebilir. Böylece bunlarin üzerindeki çipleri yakabilir. Bu yüzden ‘spaceweather’ denilen bir alan var. Günesin üzerinde ne zaman patlama olacagi sürekli olarak takip ediliyor ve patlamanin yasanmasihalinde uydularda, koruma amaçli çesitli önlemler alinmaya çalisiliyor.Bir patlama oldugunda dünyanin atmosferine ve manyetosferine gelmesi, patlamanin büyüklügü ve hizina göre degisiklik gösterebilir ancak yaklasik 18 saat sürüyor. Bu yüzden belli bir hazirlik safhasi var. Uydularin, kisa süre için kapatilmalari söz konusu olabilir. Süper patlamanin dünya üzerinde meydana gelip, tüm elektronik cihazlarimizin çiplerine kadar ulasmasi çok olasi ve beklenen bir sey degil.”Yelkenci, uzay ajanslarinin web sitelerinden günesin durumunun takip edilebilecegini dile getirdi.