Islam Dünyasinda Atatürk

18 Mayis 1939 da bir komisyon kurularak tercüme isi Edebiyat Fakültesi’nin uhdesine verilir. Devlet, tarihte en kanli çarpismalarin yasanip 45 milyona yakin insanin öldügü Ikinci Dünya Savasi’nin adin adim  yaklastigi yillarinda ülke savasa girerse aman tedbirli olalim diyerek her seyi sinirlandirdigi ve kistigi bir zamanda tercüme heyeti tercümesini yapip yayinlanan ilk cildim giris bölümüne su notu düsmüstür:  “Islam Ansiklopedisini Türk irfan kütüphanesine kazandirmak bahtiyarligini bize bahsetmis olan Cumhuriyet Maarifine sükranlarimizi sunariz…..Istanbul, Kanun I, 1940.”Cumhuriyetin temeli kültürdür, yazidir, dildir, tarihtir, ilimdir, ahlaktir, sanattir, hukuktur, iktisattir, felsefedir ve dindir. Bu anlayisla cumhuriyet kuruldu. Devlet, kayda deger Bati ve Dogu klasiklerini ve Islam Ansiklopedisini bu yillarda yayinliyordu. Bugün itiraf etmeliyim ki, kütüphanemde felsefe ve edebiyat adina kitaplarin çogu devletin kar amaci gütmeden yayinladigi o dönemin eserlerdir.Islam Ansiklopedisinin 1. cildinde Atatürk maddesi yer almaktadir. Bu maddenin sonunda yararlanilan kaynaklardan bir kismi yabanci dilde Atatürk hakkinda yazilan kitaplarin listesi yer almaktadir. Ben bunlar arasindan Ingiltere, Fransa gibi Batili sömürgeci devletlerin isgali altinda olan çogu bagimsizligini kazanmadigi halde Islam ülkelerinde Atatürk adina 1940 yilina kadar yayinlanan kitaplarin listesini verecegim.1-Said ve Sabit,  Siret-i Mustafa Kemal (Kahire, 1922).2-Emin Elhanci, Muzkerat’ül Gazi Mustafa Kemal Basa, (Kahire,1926). (Arapçada P harfi olmadigi için Pasa,  B harfiyle Basa yazilmaktadir, matbaa hatasi degildir).3- Mehmet El Hasimi, El Ebtalus- Selase el Melik Faysal, el Gazi Mustafa Kemal, El Pehlevi Riza Sah (Bagdat-1933).4- Mikusch Mesiba, Mustafa Kemal el Mesel-ül Ala (Beyrut- 1933)5- Ikbal Ali Shah, Kemal, Maker of Modern Turkey  (London, (1934).6-Enver Elmurabit, Mustafa Kemal Basa, (Sam, 1936).7- Mehmet Tevfik, Kemal Atatürk ( Kahire,1936).8- Aziz Hanki, Türk ve Atatürk (Kahire, 1937).9- Mehmet Sabih Abdulkadir, Kemal Atatürk (Kahire, 1937).10- Mustafa Elhafinavi Elbati, Mustafa Kemal  (Kahire,1937).11- Mehmet Tevfik, Ismail Firdevsi Ferhani, Kemal Atatürk ( Iran,1938).Islam ülkeleri bagimsizlik için Atatürk’ü anlamak istiyorlar. Madem Türklerle beraber yasamayi istemedik, sömürgeci ve Hristiyanlari tercih ettik, bu bataktan nasil kurtuluruz diye çirpiniyorlardi.Bu nedenle Atatürk’ü tanimak isterler.Biz kendimizi tanimadik ki, baska ülke devlet baskanlarini taniyalim. Tanimadan bilgisizce nasil da ahkâm kesiyoruz.Evimizdeki kütüphanelerimizden ya da bir yerlerden alarak okudugumuz Hz. Muhammed’e, Osman Gazi’ye, Farabi’ye, Kâtip Çelebi’ye, Baki’ye Fuzuli’ye, Atatürk’e, Türk tarihine, medeniyetine, sanatina, hukukuna, edebiyatina, sosyolojisine,  tefekkürüne, ahlakina ve iktisadina ait kayda deger kaç eseri sayabiliriz. Dahasi Kuran’i  mealinden okuduk mu?Türk filim ve dizilerinde görüyoruz hangi filimde ve dizide kitap okunuyor. Ya da lüks konaklarda hani kitap!  Misafir odalarimizda son Avrupa usulü koltuklar, vitrinler yer almaktadir.Daha da vahimi, 1994-1997 yillari arasinda 3 yil boyunca Ankara Baskent Ögretmen Evinde konaklayan Prof. Dr. Samih  Bayrakçeken  hocamiz üzülerek su gözlemini  aktardi;“ 3 yil boyunca konakladigim Ankara Baskent Ögretmen Evinin lobisinde oturanlardan elinde bir kitap ya da bir gazete okuyan birisine rastlamadim.”Bu mekânda genelde egitimli insanlarin konakladigi düsünüldügünde okuma yönünden durumumuzun ne kadar vahim oldugunu göstermektedir.Üniversitede sosyoloji dersinde ögrencilerime okuma aliskanliklarinin olup olmadigini ögrenmek için su sorulari sorarim:Köyünüzde, mahallenizde ve kasabanizda gazete ve kitap okuyan insan gördünüz mü?En son okudugun kitap hangi kitaptir?Kitapçiya ne siklikla ugrayarak yeni yayinlanan kitaplara bir göz atar misiniz?Hiç kitap hediye ettiniz mi?Evinize gazete ne zaman alinda?Ilk gazeteyi ne zaman okudunuz?Ögretmenlerinizden gazete ve kitap okuyan var miydi?Her hangi bir radyo programina katilarak düsüncenizi paylastiniz mi?Okuma konusunda ögretmenlerinizden size örnek olan oldu mu?Sosyal baski olusturarak zorla satilan siyasi, ideolojik, cemaat ve tarikata ait gazeteler ve kitaplari hariç tutarsak bu sorulara cevap çok istenen düzeyde verilemedi.Ülkemizde her 7 kisiye bir kitap, Japonya da her kisiye 7 kitap düsmektedir.Okudugumuz kitaplarin sorgulanmasi da ayri bir konu. Tek tarafli, saçma, hurafelerle dolu bir kitabi okumaktansa okumamak daha hayirli demek geliyor içimden.Bilgisizlik bizi tanimadigimiza karsi hem düsmanlastirmakta hem de önyargili ve pesin hükümlü yapmaktadir.Not: bir önceki yazimin basligi Kadir Misirlioglu’nu Anlamak’ti. Degerli hocam Prof.Dr. Samih Bayrakçeken beni uyararak Misiroglu olacak dedi, uyarida bulundugu için tesekkür ederim.