Türkiye’de özellikle Kelkit vadisinde her yil insanlarin korkulu kabusu olan ölümcül keneler bu yil kendini erken gösterdi. Sivas’ta Nisan ayinin ortalarinda görülmeye baslayan keneler dolayisi ile 50 kisi Kirim Kongo Kanamali Atesi (KKKA) hastaligina yakalandi. Üç kisi hayatini kaybetti. Son bes yila kadar agirlikla Kelkit vadisinde görülen ölümcül kenelerin Bati’ya dogru yayilmasindan endise ediliyor.Konuyla ilgili açiklama yapan Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Tip Fakültesi Dekani, Halk Sagligi Ögretim Üyesi ve ayni zamanda Bulasici Hastaliklar alaninca çalismalari olan Prof. Dr. Ilhan Çetin, KKKA vakalarinda artis gözlendigini belirtip, “Kirik Kongo Kanamali Atesi (KKKA), Dünya’nin gündemine 1940’li yillarda Kongo’da daha sonrada Kirim’da kanamali bir ates olarak girdi. Özellikle kene ile bulasan bir hastalik olarak Dünya’nin gündemine girdi. KKKA’nin ülkemizde görülmesi ise 2002 yilina dayanmaktadir. Tokat bölgesinde bir saglik çalisaninda ilk defa tespit edildi. 2010 yilina kadar vaka sayilarinda ciddi bir artis oldu. Ardindan verilen mücadele ile vaka sayisi önemli derecede azaltildi. Ancak son yillarda KKKA’da ülkemizde oldugu gibi Sivas’ta da ciddi bir artis var.” Dedi.Çetin bu yil KKKA vakalarinin önceki yillara oranla erken gözlenmeye baslandigini ifade edip, “Bu hastalik özellikle Kelkit vadisi içerisinde kümelenmekte. Erzincan, Giresun’un Güney’i, Bayburt, Sivas, Tokat, Çorum ve Yozgat’ta daha fazla anilmakta. Bu yil geçen yillara göre vaka sayilarinda daha erken bir dönemde karsi karsiya kaldik. Geçtigimiz yillarda Mayis ayinin ortalarinda vaka sayilarinda artis görülürken bu yil Nisan ayinin ortalarindan itibaren vakalari görmeye basladik” dedi.Prof. Dr. Ilhan Çetin, KKKA’nin Covid’e göre daha öldürücü oldugunun altini çizerek, “KKKA hastaliginda ölüm oranlari Covid-19’a göre daha yüksek seyretmekte. Hatta zaman zaman 3-4 kat daha fazla öldürücülügü olan bir hastalik. Bu nedenle mutlaka gerekli tedbirlerin alinmasini istiyoruz. Insanlarimiz bunun farkinda olmali ve dikkat etmeliler” dedi.Çetin, insani ölüme getirebilen hastaligin kaynaginin keneler oldugunu vurgulayarak, “KKKA’nin e yaygin bulasma sekli, KKKA virüsü kasiyan kenelerin insanlari isirmasi ve kanini emmesi ile ortaya çikiyor. En büyük bulas yolu budur. KKKA hastasinin kadindan da bulasmaktadir. Kene insanlari isirdigi sirada o bölgeden düzgün bir sekilde çikartilmiyorsa kusabiliyor. Kene kusma ile virüsü insan vücuduna veriyor. Ölüme kadar götüren ciddi bir hastaliga neden olabiliyor. Bu nedenle kene ile temas etmis olan insanlarin vücutlarina yapisan keneleri mutlaka uzman kisiler tarafindan çikartmalarini öneriyoruz. Aksi taktirde hastalik riski çok daha yüksek oluyor.” Seklinde konustu.Çetin, keneye karsi alinmasi gereken tedbirler arasinda beyaz ve uzun giysilerin yer aldigini belirtip, “kenenin yogun yerlerde bölgelerde uzun kollu gömlekler giyilmesini, pantolonlarina paçalarini çoraplarinin içerisine koymalarini tavsiye ediyoruz. Kenelerin en çok yapistigi yer bacaklardir. Otlak alanlarda çalisanlar, piknik yapanlar evlerine geldiklerinde mutlaka vücutlarinda kene kontrolü yapmalari gerekmektedir. Piknik yapilan alana beyaz bir örtü serilmesi çok önemli. Eger bölgede bir kene popülasyonu varsa bunu gözle görmek mümkün olmaya bilir. Beyaz örtü üzerinde tespiti çok daha kolay olabilir. Kene popülasyonu bulunan arazilerde çalisanlarinda beyaz giysiler giymesini öneriyoruz” dedi.Çetin Sivas’ta bir ay içerisinde görülen 50 vaka arasindan 3 hastanin öldügünü hatirlatip, “Suan 50’ye yakin vakamiz oldu. Maalesef 3 hastamizi kaybettik. 15 hastamiz halen tedavi olmaktadir. KKKA hastaliginin öldürücülük orani Covid’e göre 4 kat daha fazla olabiliyor. Vatandaslarimizin özellikle Mayis, Haziran ve Temmuz ve Agustos aylarinda dikkat etmelerini tavsiye ediyoruz. Özellikle hayvancilikla ugrasan vatandaslarimizin keneye karsi mutlaka ilaç kullanmalarini tavsiye ediyorum” seklinde konustu.
Çetin kenelerin Bati’ya dogru yayilabilecegi uyarisinda bulunarak sunlari kaybetti.“2014 yilina kadar KKKA virüsü tasiyan keneleri Kelkit vadisinde görüyorduk. Son yillarda özellikle Bati’ya dogru kaydigini görüyoruz. Ülkemizin Kuzey Bati’sinda da vakalar görülüyor. Bati Karadeniz bölgesinin Güney kisimlarinda, Marmara bölgesinin Güney kisimlarinda da vakalarin yayilma ihtimali var. Bu bölgelerde de dikkat etmekte fayda var.”
