Adalet Bakanligi tarafindan isçi ve isveren kesimlerinin görüsleri de alinarak hazirlanan Is Mahkemeleri Kanunu Tasarisi, TBMM'ye sevk ediliyor. Tasarinin yasalasmasi ile birlikte isçi ve isveren arasindaki uyusmazliklarda mahkemeye gitmeden önce arabulucuya basvurulmasi zorunlu hale getiriliyor.Adalet Bakanligi tarafindan hazirlanan ve Bakanlar Kurulunda görüsülen Is Mahkemeleri Kanunu Tasarisi’nin TBMM’ye sevk edildigi belirtildi. Tasariyla is mahkemelerinin kurulusu yeniden düzenleniyor. Tasari ile is mahkemelerinin Hakimler ve Savcilar Kurulunun olumlu görüsü alinarak, tek hakimli ve asliye hukuk mahkemesi derecesinde Adalet Bakanliginca lüzum görülen yerlerde kurulmasi konusunda düzenleme yapiliyor. Is durumunun gerekli kildigi yerlerde is mahkemelerinin birden fazla dairesinin olusturulmasina imkan taninirken, is mahkemesi kurulmamis olan yerlerde bu mahkemenin görev alanina giren dava ve islere o yerdeki asliye hukuk mahkemesince bakilacagi düzenleniyor.Zorunlu arabuluculuk geliyorTasariyla bireysel veya toplu is sözlesmesine dayanan isçi veya isveren alacagi ve tazminati ile ise iade talebiyle açilan davalarda arabulucuya basvurma olmasi dava sarti olarak düzenleniyor. Davaci, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlasmaya varilamadigina iliskin son tutanagin aslini veya arabulucu tarafindan onaylanmis bir örnegini dava dilekçesine eklemek zorunda olacak. Tasariyla “Bu zorunluluga uyulmamasi halinde mahkemece davaciya, son tutanagin bir haftalik kesin süre içinde mahkemeye sunulmasi gerektigi, aksi takdirde davanin usulden reddedilecegi ihtarini içeren davetiye gönderilir. Ihtarin geregi yerine getirilmez ise dava dilekçesi karsi tarafa teblige çikarilmaksizin davanin usulden reddine karar verilir. Arabulucuya basvurulmadan dava açildiginin anlasilmasi halinde herhangi bir islem yapilmaksizin davanin, dava sarti yoklugu sebebiyle usulden reddine karar verilir” seklinde düzenleme yapiliyor. Is kazasi veya meslek hastaligindan kaynaklanan maddi ve manevi tazminat ile bunlarla ilgili rücu davalari hakkinda ise arabulucuya basvurma zorunlulugu bulunmayacak.Tasariyla isçi-isveren uyusmazliklarinda arabulucunun nasil görevlendirilecegine iliskin düzenlemeler yapilirken, “Arabulucu, yapilan basvuruyu görevlendirildigi tarihten itibaren üç hafta içinde sonuçlandirir. Bu süre zorunlu hallerde arabulucu tarafindan en fazla bir hafta uzatilabilir” seklinde düzenleme yapiliyor. Arabuluculuk ücreti ile ilgili de düzenleme yapilirken, “Taraflarin arabuluculuk faaliyeti sonunda anlasmalari halinde arabuluculuk ücreti, Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesinin eki arabuluculuk ücret tarifesinin ikinci kismina göre aksi kararlastirilmadikça taraflarca esit sekilde karsilanir” hükmü getiriliyor.Tasariyla arabuluculuk bürosuna basvurulmasindan son tutanagin düzenlendigi tarihe kadar geçen sürede zaman asiminin duracagi ve hak düsürücü sürenin islemeyecegi düzenlenirken, arabuluculuk görüsmelerine taraflarin bizzat, kanuni temsilcileri veya avukatlari araciligiyla katilabilecegi, isverenin yazili belgeyle yetkilendirdigi çalisaninin da görüsmelerde isvereni temsil edebilecegi düzenlemesi getiriliyor.SGK’ya basvurma zorunluluguTasariyla 5953 sayili Basin Mesleginde Çalisanlarla Çalistiranlar Arasindaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkinda Kanun’da düzenlenen gazeteci ile 20/4/1967 tarihli ve 854 sayili Deniz Is Kanunu’nda düzenlenen gemi adami isçi olarak kabul edilecek.Tasariyla 5510 sayili Sosyal Sigortalar ve Genel Saglik Sigortasi Kanunu ile diger sosyal güvenlik mevzuatindan kaynaklanan uyusmazliklarda hizmet akdine tabi çalismalari nedeniyle zorunlu sigortalilik sürelerinin tespiti talepleri hariç olmak üzere dava açilmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumuna basvurulmasi zorunlulugu getiriliyor.Zaman asimi kisaltiliyorTasariyla is sözlesmesi feshedilen isçinin fesih bildiriminde sebep gösterilmedigi veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadigi iddiasi ile fesih bildiriminin tebligi tarihinden itibaren bir ay içinde ise iade talebiyle arabulucuya basvurmak zorunlulugu getirilirken, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlasmaya varilamamasi halinde ise iki hafta içinde is mahkemesinde dava açilmasi zorunlulugu getiriliyor. Tasariyla kidem tazminati, is sözlesmesinin bildirim sartina uyulmaksizin feshinden kaynaklanan tazminat, kötü niyet tazminati ve is sözlesmesinin esit davranma ilkesine uyulmaksizin feshinden kaynaklanan tazminatlardaki zaman asimi süresi ise 10 yildan 5 yila indiriliyor.Davalar en az bir yil sürüyorTasarinin gerekçesinde, Çalisma ve Sosyal Güvenlik Bakanliginin verilerine göre 2016 yili Aralik ayi itibariyla 14 milyona yakin isçi ve 1 milyon 750 bine yakin is yerinin bulundugu ülkemizde isçi ve isveren arasindaki uyusmazliklarin hem çalisma hayatinin hem de yarginin gündeminde önemli bir yer tuttuguna dikkat çekiliyor. Gerekçede Adalet Bakanligi Adli Sicil ve Istatistik Genel Müdürlügü verilerine göre is davalarinin yillik ortalama görülme süresinin 2010 yilinda 466, 2011 yilinda 488, 2012 yilinda 483, 2013 yilinda 381, 2014 yilinda 417, 2015 yilinda 431, 2016 yilinda 434 gün sürdügü belirtiliyor. Gerekçede 2016 yili sonu itibariyla ilk derece mahkemelerindeki 3 milyon 525 bin civarindaki hukuk uyusmazliginin yaklasik yüzde 15’ini is uyusmazliklarinin olusturdugu ifade ediliyor.Bir günden az sürede çözülebiliyorGerekçede, 2013 yili Kasim ayinda ilk arabulucunun sicile kaydedilmesiyle baslayan uygulama sürecinde bugüne kadar arabulucuya götürülen hukuk uyusmazliklarinin yüzde 89’unun isçi-isveren uyusmazligi oldugu ve bunlarin yüzde 93’e yakin oranda anlasmayla sonuçlandigina dikkat çekiliyor. Arabulucuya giden is uyusmazliklarinin yaklasik yüzde 95’inin bir gün veya bir günden daha az süren müzakerelerle sonuçlandirildigi hatirlatiliyor.
