Orucun farzlari nelerdir?

Onbir ayin sultani Ramazan ayina sayili günler kala her sene oldugu gibi oruç ve Ramazan ile ilgili bazi sorular akla geliyor.Iste merak edilen o sorulardan biri: Orucun farzlari nelerdir?Sual: Orucun farzlari nelerdir? CEVAP Orucun farzi üçtür: 1- Niyet etmek, 2- Niyeti, ilk ve son vakitleri arasinda yapmak, 3- Imsak vaktinden Günes batana kadar orucu bozan her seyden sakinmak.Sual: Oruca niyetin vakti ne zaman baslar? CEVAP Ramazanda ve nafile oruçlarda niyetin vakti, Günes battiktan sonra baslar. Son vakti ise, ertesi günü dahve-i kübra vaktine kadardir. Dahve-i kübra vakti, ser’î gündüzün yani imsak vaktiyle aksam vakti arasindaki zamanin yarisidir. Bu vakit, Türkiye’de ögleye 60-70 dakika kadar kalan zamandir. Bu vakit, her sehir için www.turktakvim.com sitesinde vardir.Kaza ve kefaret oruçlarinda ise, aksamdan imsak vaktine kadar niyet edilebilir. Ramazanda oruca niyet ederken, aksamdan imsak vaktine kadar (Yarin oruç tutmaya), imsak vaktinden sonraysa (Bugün oruç tutmaya) denir. Yanilip yanlis söylense de, oruç tutulacak gün bilindigi için mahzuru olmaz. Ramazanda bir aylik oruca toptan niyet edilmez, her gün ayri ayri niyet etmek farzdir.Gece yatarken yemegi yiyip veya yemek yemeden niyet edilse, sonra sahura kalkinca yemek yemekte mahzur yoktur. Aksam yemegi yerken niyet etmek iyi olur. Niyetten sonra da, imsak vaktine kadar yiyip içmekte mahzur yoktur. Sahura kalkinca da, daha önce niyet edilmis olsa da, imsak vaktine kadar yiyip içilebilir.Ramazanda, (Yarin disim agrimazsa oruç tutarim, agrirsa tutmam) diye aksamdan niyet edilse, böyle süpheli niyetle oruç tutmak sahih olmaz. Niyetin son vaktinden önce, kesin karar vermek gerekir.Oruç tutmak niyetiyle yatmak da niyettir, sahura kalkilmasa da oruca niyet edilmis olur.Imsak, gecenin bitimi, yiyip içmenin yasak oldugu vaktin baslamasidir. www.turktakvim.com sitesinde yazili olan imsak vaktinden önce, yiyip içmeyi kesmeli! Yiyip içmeye ezan okununcaya kadar devam etmemeli. Ezan geç okunursa, suçu müezzine bulmak insani sorumluluktan kurtarmaz.Türkiye Takvimi’ne göre hareket etmeli. Farkli takvim ve imsakiyeler hakkinda, www.turktakvim.com sitesinde, Bilgiler kisminda genis açiklama vardir.Sual: Bozulursa kefaret olmasin diye, Ramazan orucuna imsak vaktinden sonra niyet etmek caiz mi? CEVAP Caizdir, fakat böyle bir seye lüzum yoktur.Sual: Ramazanda gece niyet etmeyi unutan ne yapmali? CEVAP Ögleye bir saat kalincaya kadar niyet edilir. Sahura kalkmak niyettir, oruç tutmak niyetiyle yatmak da niyettir, sahura kalkilmasa da oruca niyet edilmis olur.Beyaz iplik, siyah iplik Sual: Babam oruç tutarken, takvime göre degil, Kur’ana göre hareket ediyor. Siyah iplikle beyaz iplik birbirinden ayrilincaya kadar yiyip içiyor. Ortalik agardigi için süpheleniyorum. Dogru mu? CEVAP Bekara suresindeki, (Beyaz iplik siyah iplikten ayirt edilinceye kadar yiyip için) mealindeki 187. âyetindeki iplikler, gündüzün beyazligi ile gecenin siyahligidir. Âyet-i kerimenin anlami, (Gündüzün aydinligi ile gecenin karanligi, iplik gibi birbirinden ayrilincaya kadar yiyip için) demektir. Bu âyet-i kerimeyi duyan bir zat, (Ya Resulallah, ben gündüzün geceden ayrildigini ögrenmek için yastigimin altina bir beyaz iplik ile bir siyah iplik koydum. Fakat gecenin bitisini yine de tespit edemedim) dedi. Bunun üzerine, Peygamber efendimiz, (O iplikler, gündüzün aydinligi ile gecenin karanligidir) buyurdu. Eger Peygamber efendimiz açiklamasa idi, beyaz ipligin aydinlik, siyah ipligin karanlik oldugunu nereden bilecektik? Kur’an-i kerimden anladigimiza uyarak, gencin babasi gibi, bilhassa bulutlu havalarda, daha ortalik karanlik diye, günes dogana kadar yiyip içerdik.Sâfiî’de niyeti unutmak Sual: Bir Sâfiî, gece yatarken ertesi gün için oruç tutmaya niyet etmeyi unutsa, sahura da kalkamasa, günes dogunca uyansa, niyet edip oruç tutsa sahih olur mu? CEVAP Sâfiî’de niyet imsak vaktine kadardir. Unutunca, Hanefî mezhebine uyarak niyet edip orucunu tutar. Böyle oruç tutmaya mani bir özür olunca, kurtaran hangi mezhep varsa, o mezhep taklit edilerek, oruç kurtarilir.Kaza orucuna niyet Sual: Kaza orucuna nasil niyet edilir? CEVAP(Niyet ettim ilk kazaya kalan Ramazan orucumu tutmaya) diye niyet edilir. (Son kazaya kalan) da denebilir. Kaza orucunda, aksam namazindan imsak vaktine kadar niyet etmek sarttir. Imsak vaktinden önce niyet etmeyi unutan, kaza orucu tutamam diye oruçtan vazgeçmemeli, nâfile oruç tutunca, bosa gidecek diye düsünmemeli. Yani nâfile de olsa oruç tutmalidir.Bir de, niyetten sonra yemek yenilmez saniliyor. Bu da yanlistir. Aksam, oruca niyet edip, Türkiye Takvimi’ndeki imsak vaktine kadar yiyip içilebilir.Oruca gündüz niyet ederken Sual: Ramazan ayinda ve nafile oruçlarda, dahve vaktinden önce niyet edilebiliyor. Bu vakitten önce niyet ederken, imsak vaktinden itibaren mi oruçlu olmaya niyet etmek gerekiyor?CEVAP Evet, öyle niyet etmek gerekiyor. Tabii o vakte kadar orucu bozacak seylerden kaçinmis olmasi da sarttir. Imsak vaktinden itibaren degil de, niyet ettigi andan itibaren oruç tutmaya niyet edilirse oruç sahih olmaz. (Redd-ül-muhtar)Dahve-i kübra vakti: Buna kaba kusluk da denir. Oruç müddetinin yarisidir, bu da ögleden bir saat kadar önceki vakittir. Mesela bir sehirde, imsak 05.00’de, aksam vakti de 17.00’de oluyorsa, oruç müddeti 12 saat eder. Bunun yarisi 6 saattir. Imsak vaktinden 6 saat sonraya kadar, yani saat 11.00’e kadar niyet edilebilir. Imsak 04.00’de, aksam vakti de 19.00’da olursa, 15 saat eder yarisi 7,5 saat eder. Imsak vaktine eklenince, dahve vakti saat 11.30 olur. Yani mevsimlere ve sehirlere göre degisir.Oruçta niyet Sual: Dört mezhebe göre Ramazan orucunda niyetin son vakti nedir? CEVAPRamazan orucunda niyetin son vakti, Hanefî’de dahve-i kübra denilen, ser’i gündüzün yarisi, yani Türkiye için, ögle vaktinden, yaklasik 70 dakika kadar önceki zamandir. Mesela, Istanbul’da 5 Ramazan 1431 Pazar günü, ser’i gün, 20:13 – 4:11 = 16 saat 2 dakikadir. Bunun yarisi 8 saat 1 dakika eder. 4:11 + 8:01 = 12:13’e kadar niyet edilebilir. Ögle ise 13:20’de oluyor. Yani 5 Ramazan tarihinde, ögleye 67 dakika kala niyet edilebiliyor.Diger üç mezhepte ise, imsak vaktinden önce niyet etmek sarttir. Bu bakimdan, bu üç mezhepte olan ile bu üç mezhepten birini oruçta taklit edenin, imsak vaktinden önce niyet etmesi sarttir.Unutursa veya oruca basladiktan sonra mezhep taklidini gerektiren bir durum olur da, imsak vaktinden önce niyet etmemis olursa, artik geriye dönme imkâni olmadigi için, orucunu kurtarabilmek maksadiyla, zaruretten dolayi Hanefi mezhebini taklit eder. Çünkü Hanefî mezhebinde imsak vaktinden sonra da niyet caizdir.Oruçta niyeti unutmak Sual: Ramazanda, sahura kalkilip yemek yendigi hâlde, oruca niyeti unutan ne yapar? CEVAP Niyet, yarin veya o gün oruç tutacagina karar vermek demektir. Sahura kalkan kimse, ne için kalkmistir? Oruç tutabilmek için yemek yemeye kalkmistir. (Imsak vaktine ne kadar var?) demek, (Vakit çikmadan bir bardak su içeyim) demek gibi seyler, oruç için niyet sayilir. Yahut aksamleyin veya yatarken yarin oruç tutacagina karar veren de niyet etmis olur.Bunlarin hiçbiri olmasa da, sabaha kadar uyuyakalsa da, sabahleyin de niyet edebilir. Günes dogduktan sonra da niyet edebilir. Hattâ Dahve vaktine kadar da niyet edebilir. [Dahve vakti, her sehir için internet sitemizde vardir.] Ögleye kadar uyuyakalsa veya unutarak niyet etmese, Hanefî’de orucu sahih olmaz, ama böyle istisnai durumda Imam-i Züfer’in kavline uyarak ögleden sonra niyet etse veya hiç niyet etmeden oruç tutsa, tuttugu oruç sahih olur. Bunun gibi hususlar, müctehidlerin ve hak mezheplerin rahmet oldugunu göstermektedir. Mâlikî mezhebinde de niyetsiz oruç sahihtir. Mezhep taklidi ancak böyle ihtiyaç durumunda olur. Hiçbir sebep yokken taklit edilmesi haram olur.Kaynak: dinimizislam.com