Prof.Dr. Yildiz: “Üniversitelerde ‘Tek Saglik Arastirma Enstitüsü’ kurulmalidir”

Tarimsal /hayvansal üretimin otoriteleri, bilim insanlari saglik bilimciler, veteriner hekimler ve bilim camiasi bir araya gelerek ivedilikle bulunduklari ilin veya bölgedeki üniversitede tam tesekküllü bir Tek Saglik Arastirma Enstitüsü kurulmasina adina proje üreterek, alt yapiyi güçlendirme çalismalarina baslamalilardir” dedi. Dünya saglik örgütü (WHO) , Gida Tarim Örgütü (FAO) gibi uluslararasi örgütlerin öngördügü ve benimsedigi ve tüm dünya ülkelerine 3 Kasim da farkindalik olusturmak adina deklare ettigi konseptlerden birinin de tek saglik düsüncesinin disiplinler arasi felsefe olarak kabul görmesi oldugunu belirten Prof.Dr. Yildiz, “Bu amaçla 3 Kasim tek saglik günü olarak kutlamaktadir. Saglik kavramini, insan hayvan bitki ve çevre sagligi bütünsel kapsaminda, ortak disiplin çatisinda entegre ederek sagligin bilimsel temellere dayali matematize olmus düsünsel felsefesi halinde yerini almasina çaba göstermek temel hedeftir. Diger bir ifadeyle saglik alaninda tüm plan proje ve hizmetlerde insan, bitki, hayvan ve ekolojiyi bir bütün olarak ele alip inceleyerek ortak düsünce olusturma felsefesidir. Dünya nüfusunda hizli artis hizli üretimi hizli tüketimi, hizli saglik hizmetlerini gerektirdiginden ve bu arada hizli yasam kosullari hizli enerji ihtiyacinin artmasina sebebiyet verdiginden dolayi ne yazik ki, hava su ve toprak gibi dogal kaynaklarin hizla kirlenmesi, korunarak kullanilmamasi çevre sorunlara sebep olmaktadir. Çevre sorunlari insan/ hayvan/ bitki sagligini ve kalitesini bozmakla birlikte küresel iklim degisikliklerine de sebep olmaktadir. Bu olumsuz degisimlerden etkilenen canli yasam insan hayvan bitki sagligini tehdit eder boyutlara gelmektedir.. Tarimsal /hayvansal üretimin otoriteleri, bilim insanlari saglik bilimciler, veteriner hekimler ve bilim camiasi bir araya gelerek ivedilikle bulunduklari ilin veya bölgedeki üniversitede tam tesekküllü bir Tek Saglik Arastirma Enstitüsü kurulmasina adina proje üreterek, alt yapiyi güçlendirme çalismalarina baslamalilardir. Bir gerçek var ki insanoglu antropojenik ( insan eliyle) dogadan kendine yapay yasam kosullari olusturmaya çalisirken, bir yandan yasam kalitesini konforunu artirdigini zannederken, öte yanda kendi gelecegini ve de gelecek nesillerin yasam kalitesini riske edecek faaliyetlerde bulunmaktadir. Bugün iklim degisikliklerine sebep olan küresel isinma buna en iyi örnektir. Küresel isinmanin iklim degisiklerine sebep olmasi sonucu sadece gida ve çevresel güvenlik tehdit edilmemekte ayni zamanda insan eliyle ortaya çikan olumsuz degisimler hayvan ve bitki saglik ve kalitesini de olumsuz etkilemektedir. Bilinçsizce yapilan her uygulama bir sekilde insan hayvan ve bitki zincirinde dengesizliklere neden olunmaktadir. Asrin hastaligi diye nitelendirilen acimasiz, tedavisi güç ve imkansiz hastaliklar ortaya çikmaktadir. Örnegin çiftlik hayvanlarina uygulanan bilinçsiz antibiyotik nedeniyle antibiyotik direncinin artmasi veya tarimsal aktivitelerde bilinçsizce kullanilan pestisid ( kimyasal mücadele ilaçlari ) lerin son alici veya tüketici insan, hayvan ve bitki sagligini tehdit eder boyutlara ulasmaktadir. Örnegin bazi çalismalarda pestisidlerin kolon kanseriyle baglantisi rapor edilmistir” diye konustu. Tek saglik gününde vurgulanmasi gereken en önemli konunun insan, hayvan, bitki ve çevresel faktörler arasinda bu zararli etkilerin sinir tanimadan birbirlerine ulasabilmesi oldugunu ifade eden Prof.Dr. Yildiz, “Örnegin 1986 yilinda Ukrayna’da yasanan Çernobil faciasi veya Çernobil reaktör kazasi bizim ülkemizi de etkilemis, çok sayida akut ve kronik ölümlere sebebiyet vermisti. Kisacasi yerel, ulusal ve küresel ölçekte sinir tanimayan çevresel sorunlarin kontrolü ve yönetimi adina ideal veya optimal saglik elde etmenin yollarindan biri de bu kapsamda farkli disiplinlerin isbirligi saglamasini zorunlu kilmaya çabalamaktir. Ülkemizde henüz çok yeni ya da henüz bilgi sahibi olunmayan bir konu oldugu için ivedilikle zincirin halkalari arasinda entegrasyonun saglanmasi adina bilim insanlarinin bu kapsamda vizyon olusturmalari ve uzun metrajli çalismalar yapmalari gerekmektedir. Unutulmamasi gerekir ki, dogada her sey birbiriyle baglantilidir. Örnegin dünyada yaygin hastaliklardan kuduzdan tüberküloza, kus gribinden bazi enfeksiyon hastaliklarina kadar hayvan kaynakli veya hayvansal ürün kaynakli oldugu kabul edilmis ve bu gibi hastaliklar dünya ölçeginde endiseye, ekonomik kayiplara sebep olmustur. Bu sorun için örnegin veteriner hekimlerin bilim insanlarinin el ele vererek bu konuda arastirmalar yaparak söz konusu zincirin halkalari üzerinde muhtelif multi disipliner çalismalar yapmali aralarindaki iliskiyi ortaya çikarmalidirlar.. Bu amaçla Tarim Orman Bakanligimizin da TEK SAGLIK birimini kurarak sistematik çalismalara ivme kazandirmasi gerekmektedir. Tip, arastirma enstitüleri ve veteriner hekimligi fakülteleri arasinda isbirligi güçlenmeli, üniversitelerde tek saglik arastirma enstitüsü kurulmalidir” seklinde konustu. Tek saglik arastirma enstitülerinde bitkisel hayvansal saglik danismanliklarinin kurulmasi gerektigini kaydeden Prof.Dr. Yildiz, “Kirsal kesimle iletisim güçlendirilmelidir. Gida güvenligi, güvenli beslenme kisacasi biyo güvenlik temeline dayali izlenebilir insan sagligi birimi de kurulabilir. Bu vesile ile tüm halkimiza ve gelecek nesillerimize, evrende yasanabilir tek gezegen olan tek dünyamizda, 3 Kasim tek saglik gününde, temiz bir çevreyle etkilesim halinde olan, bitkisel ve hayvansal kaynaklarimizla birlikte refah içinde saglikli günler dilerim” açiklamalarinda bulundu.