Onbir ayin sultani Ramazan ayinda iyilik yapmak ve ibadetlerimizi yerine getirmek büyük önem tasir. Peki seferiyken oruç tutulur mu?Sual: Seferde olana da Ramazan orucu farz mi?CEVAP Evet. Ama kazaya birakmasi caizdir.Sual: Seferde oruç tutmak gerekmedigi halde, Ramazan orucunu tutan nafile sevabi mi alir?CEVAP Seferi olan, Ramazan orucunu tutarsa, farz sevabi alir.Özürsüz oruç yememeli Sual: Devamli sehirlerarasinda soförlük yapanin, oruç tutmamasi günah olur mu?CEVAP Isi aksatacak zorluk yoksa Ramazan-i serifte oruç tutmak çok sevabdir. Özürsüz oruç tutmamak büyük günahtir. Hadis-i serifte buyuruldu ki: (Ramazanda mazeretsiz bir gün oruç tutmayan, bunun yerine bütün yil boyu oruç tutsa, Ramazandaki o bir günkü sevaba kavusamaz.) [Tirmizi]Su halde, bir özür olmadan oruç yememeli. Dini bir özrü olanin, orucunu kazaya birakmasi caiz olur. Yolculukta sikinti olur, is aksar veya kazaya sebep olacak bir durum olursa, kazaya birakmak caiz olur. Hadis-i serifte, (Yolculukta [sikinti içinde] oruç tutmak, takva degildir) buyuruldu. (Buhari) [Yolculuk veya sefer demek, 104 km’den uzak yere gitmek üzere yola çikmaktir. Bunlardan daha kisa yola giden seferi olmaz. Burada takva daha çok sevap kazanmak manasindadir.]Sual: Yolculukta oruç tutmamaya izin var diye oruca niyetlenmedim. Saat 11’de uçaga binecegim için sabah kahvaltimi yapip yola çiktim. Seferde oruç tutmamak caiz degil mi?CEVAP Imsak vaktinden önce sefere çiksaydiniz, oruca niyet etmeyip sefere çikinca yiyip içebilirdiniz. Hâlbuki kahvalti yaptiginiz zaman, mukimsiniz ve niyet etmiyorsunuz, yiyip içiyorsunuz, bu yüzden günah oluyor. Niyet edip oruçlu yola çikacaktiniz ve o gün o orucu bozmayacaktiniz, yani o gün orucu tutmaniz gerekirdi. Niyet etmeden yiyip içtiginiz için sadece kaza gerekir.Seferi iken oruç Sual: Imsak vaktinden sonra sefere çiktigimiz için oruca niyet etmis oluyoruz. Yani o gün seferde de olsak oruç tutmamiz lazim. Ancak, mesela sabah 11’de ABD’ye gitmek üzere uçaga biniyoruz. Devamli Bati’ya gittigimiz için gün, New York’a giderken 7 saat, Los Angeles’ a giderken de 10 saat uzuyor. Bu durumda ne yapmak lazim?CEVAP Oruç tutabilirse sevab kazanir, açlik ve susuzluga dayanamayip bozarsa günah olmaz. Seferdeyken, orucu özürsüz bozana kefaret gerekmez.Sual: Bir kimse, Ramazan orucunu sefere çikinca sebepsiz bozsa, kaza mi kefaret mi gerekir? Mukim iken orucunu bozup sonra sefere çiksa, kaza mi, kefaret mi gerekir?CEVAP Niyetli orucu sefere çikinca bozmak günahtir. Ama günah islese de, seferde bozdugu için kefaret gerekmez. Eger mukim iken bozup sefere çiksa, kefaret de gerekir.Sual: Dogudan batiya uçakla giden oruçlu kimse, orucunu çiktigi sehre göre mi, yoksa Günes’in battigi yere göre mi açacaktir? Abduhcu biri; Kardavî, Hamidullah gibi günümüzde ne kadar mezhepsiz varsa, onlarin görüslerini toplamis. Sonra da, (Benim görüsüm de budur) diyerek Hamidullah’in görüsünü tercih etmis. Islam âlimlerinin bu konuda bildirdikleri hükümler yok mu? Niye mezhepsizlerden nakil yapiliyor?CEVAP Mezhepsiz olmanin sarti, mezhepsizlerden nakildir. Ehl-i sünnet olmanin sarti da Islâm âlimlerinden nakildir.Islam âlimlerinin bildirmedigi hiçbir husus yoktur. Din eksik degildir. Bu konu bütün fikih kitaplarinda açiklanmistir. Önce mezhepsizlere bir cevap verelim. Sonra bu sorunun cevabini kitaplardan naklen bildirelim.Günümüzdeki mezhepsizler, genelde, Sevkânî, Mevdûdî, Kardâvî, Elbânî gibi mezhepsizlerin yazilarini yazip, (Biz su görüsü tercih ediyoruz) derler. Onlara uymadiklarini, kendilerinin de görüs sahibi olduklarini bildirmeye çalisiyorlar. Halkimiz bunlara müctehid taslaklari diyor.Necip Fazil’in Baidullah dedigi Mösyö Hamidullah, Islam’a Giris isimli bozuk kitabinda, fikih ilmine aykiri olarak, (Selim akil sahipleri, bu durumda Günes’in batmasini esas almaz, çiktigi sehrin saatini esas alir) diyor. Bunun yanlis oldugu, bütün fikih kitaplarinda açiklaniyor.Misirli Desuki isimli bir mezhepsiz ise, (Günes’in batmasi esas alinir) diyor. Bunu, muteber bir eserden alip söylemiyor, kendi görüsü olarak söylüyor. Hüküm dogru, yani fikih kitaplarina uygunsa da, kafadan söyledigi için dinde muteber olmaz.Mezhepsiz Kardâvî de, (Nasslara göre, Günes’in batmasi esas alinir) diyor. Bu da Desuki gibi Nasslardan kendi anladigini ölçü aliyor. Bir fikih kitabindan nakletmiyor. Hüküm dogruysa da, nakli esas almadigi için bununki de dinde senet olmaz.Ezherli baska bir mezhepsiz ise, (Oruca basladigi saatten itibaren 12 saat sonra, Günes batmasa da, orucunu açar) diyor. Bunun sallamasi da, Mösyö’nünki gibi isabetsizdir.Dikkat edilmisse, hiçbiri (Su mezhepte söyledir) demiyor. Hepsi kendisini bir Imam-i a’zam zannediyor. Birçok hüküm, dört hak mezhepte farklidir. Hangi mezhebe göre bildirildigi açiklanmiyor. Islam âlimleri, bir hak mezhebe göre cevap verirken, bu mezhepsizler, (Biz Islam’a göre cevap veriyoruz) diyerek, dört mezhebin hak oldugunu inkâr edip, Dört Imam’in da Islam’a göre cevap vermedigini vurgulamaya çalisiyorlar.Hanefî mezhebindeki fikih kitaplarinin en kiymetlilerinden olan Dürer ve Gurer kitabinda Molla Husrev hazretleri buyuruyor ki: Ramazan ayi gelince, oruç tutmak farz olur. Ancak seferî olanin oruç tutmasi farz degildir. Kutuplara giden Müslüman, seferî ise oruç tutmaz. Geriye dönünce kaza eder. Gündüzleri 24 saatten daha uzun yerlerde, mesela alti ay gündüz olan yerlerde, oruca saatle baslanir ve saatle bozulur. Gündüzü böyle uzun olmayan, vakitleri normal tesekkül eden, yani gündüzleri 24 saatten az olan bir sehirdeki Müslümanlarin zamanina uyularak oruç tutulur. (Dürer ve Gurer)Seferde iftar saati Sual: Oruca niyet edip de sonra baska bir memlekete giden kimse, iftarini hangi yere göre açar? Yani sahurda niyet ettigi yerin iftar vaktini mi, yoksa gittigi yerin vaktini mi esas alir?CEVAP Bulundugu yerin vakti esas alinir. Nereye giderse gitsin, bulundugu yerde günes batinca, yani aksam vakti olunca orucunu açar. Otobüste, arabada veya gemide gidiyorsa, yine bulundugu yerde iftar vakti olunca orucunu açar. Ama uçaktaysa üstünden geçtigi sehri esas alamaz, çünkü bir yerin iftar ve namaz vakitlerinin hesaplanmasinda, yükseklik de hesaba katilir. Uçakta Günes’in batmasi çok daha geç olacagi için, iftar vakti de üstünde bulundugu sehirden daha sonra olur. Bunun için uçakta olan kimse, günesin battigini, ufukta kayboldugunu görmeden orucunu açamaz.Görüldügü gibi, iftar vaktinde, oruç açilan yerin zamani, yani Günes’in batmasi esas alinir. Saate göre hareket edilmez. Dünyanin hangi sehri olursa olsun, oruçta ve namazda, herkes vardigi sehrin vaktine göre hareket eder. Günes batmadan oruç açilmaz ve aksam namazi kilinmaz. (Nimet-i Islam, Dürer)Eger çok hizli giden bir uçak, hiç yere inmeden dogudan batiya gidiyorsa ve bu zaman 24 saatten fazla sürmüsse, mesela 33 saat sürse, o zaman gündüzü 24 saatten az olan bir sehrin saatine uyulur. Oruç tutulan gün, 24 saatten azsa, Günes batana kadar beklemek gerektigi bütün fikih kitaplarinda yazilidir. (Nimet-i Islam, Dürer)Kaynak: dinimizislam.com
