Aile ve Çift Terapisti Psikoterapist Uzman Psikolog Naciye Tokaç, sinirli ve öfkeli insanlar için önerilerde bulundu. Tokaç, “Öfke duygusunun nasil ifade edildigi önemlidir. Bazi kisiler saldirganlik göstermekte bazi kisiler ise bastirarak ifade etmektedir” dedi.“Çok hafif bir rahatsizliktan yogun bir hiddete kadar degisen yogunlukta yasanan bir duygu olan öfke; incindiginizi, haklarinizin ihlal edildigini, ihtiyaçlarinizin ya da isteklerinizin dogru sekilde karsilanmadigini ya da sadece, islerin yolunda gitmedigini gösteren bir ileti olabilir” diyen Uzman Psikolog Naciye Tokaç, “Öfkeniz sizi, baskalarinin hakkinizdaki tanimlama sekline “Hayir” ve kendi benliginizin isteklerine “Evet” demeye yönlendirebilir. Insanin; engellemeyle karsi karsiya kalmasi, saldiriya ugramasi, incinmesi, yoksun birakilmasi, tehdit algilamasi öfke duygusunu ortaya çikarabilir.Öfke duygusu olagan bir sekilde ve zarar verici nitelikte olmayan sekilde ifade edilebildiginde normal karsilanabilirken; uygun olmayan, kendine ve digerine zarar verici nitelikte ve kontrol edilemez sekilde ortaya koyuldugunda zararli bir duygu haline dönüsmektedir. Öfke; kontrol bozuklugu oldugu anda kisinin öfkesine yönelik farkindaliginin düsük oldugu ve kontrol edemedigi görülmektedir. Öfke dürtüsü kontrol edilemez sekilde ortaya çikar ve kisi bunu sergilemedigi takdirde gerginlik devam eder, eger öfke duygusu ortaya koyularak zarar verici davranis sergilenirse kisi ruhsal bir rahatlik hisseder. Ancak ardindan zaman sonra pismanlik duygusu ortaya gelebilir” diye konustu.Uzman Psikolog Naciye Tokaç, daha sonra sunlari kaydetti: “Insan öfke duygusu ile birlikte dogmaktadir. Bebegin istekleri karsilanmadiginda veya geç karsilandiginda, herhangi bir konuda rahatsizlik hissettiginde, bu durum bebek için bir engellenmislik oldugundan ve öfke dogurdugundan, isteklerini ve huzursuzlugunu aglayarak ifade eder. Bebegin bu tepkileri normaldir çünkü baska sekilde kendisini ifade etmeyi bilmemektedir. Bebek çevresindeki varliklari, durumlari anlamaya, ögrenmeye basladikça öfke duygusunun ifade edilmesinde de degisiklikler gözlenir. Artik çevresindeki kisiler bu duygularini nasil ifade ediyorsa çocuk da o sekilde ifade etmeye baslayacaktir. Unutulmamasi gereken çocuklarin ilk önce model alarak ögrendigidir.Öfkenizi nasil yasayacaginiz ve nasil ifade edeceginiz, çevrenizdeki bireyleri özellikle de anne babalarinizi model alarak ögrenmekle birlikte; zaman içerisinde çocugun maruz kaldigi her durum ona bu duygusunu nasil yasayacagini ögretir. Izlenen filmler, okul arkadaslari, ögretmenleri, kendisine rol model aldigi kisiler gibi birçok etken duygularini nasil ifade edecegini ögretir. Özellikle çocuklarinizin izledigi çizgi film ve film içeriklerine dikkat etmekte fayda olacaktir.Daha öncede ifade ettigim gibi; öfke duygusunun nasil ifade edildigi önemlidir. Bazi kisiler saldirganlik göstermekte bazi kisiler ise bastirarak ifade etmektedir. Saldirganlik gösteren kisi; öfkelendigi kisi veya duruma sözlü ya da fiili olarak saldirir. Etrafindaki esyalari tekmelemek, küfretmek, hakaret etmek, kavga etmek öfkeyi saldirganca ifade etme yollarindan sadece bazilaridir. Saldirganca ifade edilen öfke duygusu hem kisinin kendisine hem de çevresindeki bireylere zarar vermektedir.Öfkesini bastiran veya içine atanlar ise; öfkelendiklerini belli etmemeye çalisirlar ve gülümsemelerle olayi geçistirmeye çalisirlar ya da az konusurlar. Öfkeyi bastirmak bir çözümmüs gibi görülse de uzun vadede kisinin iç dünyasinda biriken öfke duygusu, mide bagirsak rahatsizliklari gibi fiziksel hastaliklara yol açabilmektedir. Olumsuzda olsa duygulari bastirmak, kisinin çevresine zarar vermese de kendisinde ruhsal sorunlara yol açmaktadir.Öfke duygusunun uygun bir sekilde ifade edilebilmesi için kisilik gelisiminiz, yasam tarziniz konusunda yapacaginiz bazi degisiklikler; uyumlu bir kisilik gelistirmenize destek olacaktir. Öncelikle hem bedensel hem de ruhsal olarak “esneklik özelligi”ne sahip olmak sizi toplumda rahatlatacaktir. Esneklik özelligi; karsilastiginiz olumsuz olay, durumlari daha sakin karsilamanizi, degerlendirme süreci yapabilmenizi ve en sonunda bir karar vererek davranista bulunmanizi saglar.Kisisel bakis açiniz da duygularinizi nasil göstereceginizi belirlemektedir. Öfke duygusunu kontrolsüzce yasayan bireylerde gözlenen bir özellik karsilastiklari olay, durumlari daha kisisel algiladiklari, olaganin disinda anlamlar yükledikleri yönündedir. Bakis açinizi “zihninizi yeniden yapilandirarak” degistirebilmeniz için; öncelikle kendinizdeki öfke duygusunun nasil yasandigini fark etmeniz gereklidir. Yapmaniz gereken, sadece karsilastiginiz olaylari; yasandigi gibi algilamak ve kisisel yorum yapmamanizdir.Yapilan arastirmalar ve mesleki gözlemlerim; duygu ve mantik dengesini kurabilmis kisilerin öfke duygularini daha kontrollü yasadiklarini göstermekte. Bu kisiler olumsuz bir durumla karsilastiklarinda mantiga dayali akil yürütme sürecini isleterek duygularini kontrol altinda tutabilirler. Örnegin; “bu durum hayatimda karsilastigim olumsuz durumlardan sadece bir tanesi, daha sakin olabilirim” gibi düsünceler kisinin akilci davranista bulunmasini saglayacaktir.Iletisim kurma tarziniz, kendinizi genelde nasil ifade ettiginiz, kisilik özellikleriniz, problem çözme yöntemleriniz duygularinizi nasil ifade ettiginizi çogunlukla belirleyen diger özelliklerinizdir. Kendi özelliklerinizi tanimak; olumsuz-isinize yaramayan özelliklerinizi degistirmek, fayda saglayan özelliklerinizi güçlendirmek öfke kontrolü konusunda oldukça fayda saglayacaktir. Tekrar etmek gerekirse; öfke duygusu normal olmakla birlikte öfkeyi zarar verici yapan sey nasil ifade edildigidir.Öfke kontrol sorunu yasiyorsaniz ve hayatiniza zarar verici nitelikteyse, bu durum psikolojik bir soruna isaret edebilir ve normal bir öfke duygusundan ayrilmalidir. Böyle bir durumda psikolojik destege ihtiyaç duyulabilir. Hayatinizda öfkeden çok sevgiye yer vermeniz sizi daha mutlu edecek ve hayatinizi daha anlamli kilacaktir.”
