Stresi artiran durumlara dikkat

Yrd. Doç. Dr. Ridvan Üney, “Stres güncel yasamimizda sikça kullandigimiz bir sözcüktür. Herhangi bir yeni durumla karsilastigimizda beynimiz bunu stres olarak algilar ve vücudumuzda ve ruhsal yapimizda buna karsi bir cevap gelisir. Stres zararli oldugu kadar ayni zamanda faydalidir. Örnegin birisiyle belirli bir saatte bulusacaksak, bu bizde stres olusturur. Buna uygun olarak evden çikariz ve randevumuza gideriz. Gitmeden önce ne kadar zamanda orada olacagimiz hesaplamamiz, hava durumuna göre giyinmemiz stres sonucu yaptigimiz davranislardir. Bu davranislarimiz sayesinde o kisiyle zamaninda bulusuruz ve disaridaki hava kosullarindan etkilenmeyiz. Hayatinizda, böyle tonlarca stres vardir, bu da bizim hayatta kalmamizi saglar” dedi. Stres aninda vücutta çesitli hormonlar salgilandigini, bu hormonlar sayesinde yeni durumla savasacak hale geldigimizi anlatan Yrd. Doç. Dr. Ridvan Üney, “Stresle bir durumla karsilastigimizda; ilk olarak beynimiz alarm verir. Bu alarm sayesinde durumla ilgili dikkatimizi toplariz ve vücudumuzu hazirlariz. Bu hazirlanma bizim yeni duruma karsi direncimizi artirir. Ve bu durumla savasmamizi veya bas etmemizi saglar. Eger savasamazsak ya da bas edemezsek tükenme meydana gelir. Yani strese yenik düseriz. Strese ne düzeyde karsi koyabilecegimizi, onun ne seviyede olduguyla ilgilidir. Eger stres bizim kaldirabilecegimizden fazlaysa, sürekliyse, yeterince savasacak gücümüz yoksa ya da birden fazlaysa; bas etmemiz de zor olacaktir. Stresi algilama kisiden kisiye farklilik göstermektedir. Birisi için kolay bas edilen stres, digeri için bir felaket olabilmektedir. Bazen ayni stresle daha önce kolay basa çikabilirken, yeniden ayni stresle basa çikamayabiliriz” diye konustu. Yrd. Doç. Dr. Ridvan Üney, stresin bizi daha fazla etkiledigi 10 durumu söyle siraladi: “Ergenlik Dönemi; Ergenlik insan hayatinda en kritik noktalardan biridir. Çocukluktan yetiskinlige geçis dönemi olan bu dönemde ergen birçok konuda hassaslasir. Daha alingan ve daha sinirli olabilir. Vücudunda ve zihnindeki olusan degisikliklere uyum saglamasi zaman alacagindan, strese karsi daha dayaniksizdir. Bunun karsiligi olarak; onun için küçük sorunlar bile, içinden çikilmasi zor bir hal alabilir. Evlilik; Evliligin ilk zamanlarinda kadin da erkek de strese daha duyarli olabilir. Hatta evlenmenin hemen öncesinde; ailelerin karsilasmasi, birbirine uyumlari, söz, nisan, nikâh törenlerinin her biri ayri bir strese neden olabilir. Bunun disinda evlilikle birlikte yeni bir eve, karsisindaki kisinin aliskanliklarina alisilmasi strese neden olabilir. Yeni Is; Yeni bir is, kiside heyecan olusturabilecegi gibi ayni zamanda, strese de neden olur. Isteki yeni arkadasliklar, is yerinin isleyis biçimi, patronun ya da müdürünün davranis biçimi strese neden olabilir. Sehir degistirme; Okul, is ya da ekonomik nedenlerle kisiler sehir degistirmek zorunda kalabilirler. Bu gelisme olumlu bile olsa, yeni bir sehre alismak baslangiçta strese neden olabilir. Ulasim, basit ihtiyaçlarin karsilanmasinda sehri iyi bilememe, yakinlarindan uzaklasma kisiyi stresle karsi karsiya birakabilir. Terör; Ülkemiz için bir tehlike olusturan terör olaylari kisilerde stres olusturur. Savastan kaçip ülkemize siginanlari görmek, terör olaylarina medyadan ya da birebir sahit olmak, kiside stres olusturabilir. Bu nedenle kisi zorlanabilir, güvenlik konusunu fazla abartabilir, kalabalik mekanlardan uzak durabilir, islerini aksatabilir, etrafta olan fisiltilari-uydurma haberleri daha fazla önemseyebilir. Hamilelik; Hamilelik dönemi kadin için stres nedeni olabilir. Bir yandan vücudundaki degisiklikler, kilo alimi, hamilelik süresi, dogum sekli, çocuga bakmakla ilgili kaygilari artabilir. Hatta bu durumlar bazen este de kaygi olusabilir. Bunun yani sira eger kadin, daha önce düsük yapmissa, hamilelikle ilgili risk varsa, istemedigi bir hamilelik olusmussa strese maruz kalir. Trafik; Özellikle büyük sehirlerde trafikte geçirilen sürenin fazlaligi, trafik kurallarina uymama, kisitli sürede gerçeklestirilmesi gereken isler, kaza riski kisilerde yogun strese neden olabilmektedir. Hastaliklar; Kisinin yakalandigi ve tedavisinin uzun sürdügü hastaliklar, kanserler, uzun süre ilaç kullanimi gereken tansiyon ve seker gibi hastaliklar, dogustan hastaliklar, kisinin hareket etmesini zorlastiran hastaliklar basli basina bir stres kaynagi olabilir. Çocuk Bakimi; Günümüzde çalisan insanlarin en yogun sorunlarindan birisi çocuk bakimi ile ilgilidir. Eger kadin çalisiyorsa; çocugunu birakacak güvenli bir ortam konusunda strese girebilir. En çok da yabanci bakici ile bu durumu çözmeye çalisan kisiler daha büyük stres altinda olabiliyorlar. Bu nedenle eve kamera yerlestirme, aralikli kontrol etme gibi zorluklar olusabilmektedir. Çocuklar; Çocuklarin sinav stresleri, egitim masraflari, okullariyla ilgili alinmasi gereken kararlar, özel ders ücretleri gibi birçok konu ailelerde strese neden olabilmektedir. Bunun disinda çocuklarinin kardesleriyle olan sorunlari, arkadas seçimi, bos zamanlarinda yaptiklari, disaridaki tehlikeler de farkli streslere neden olabilmektedir. Panik bozukluk, depresyon, endise bozuklugu, öfke kontrolünde bozukluklar gibi birçok psikiyatrik sorun yasanabilir.”