1921 yilinin Mart ayinda imzalanan Moskova anlasmasi görüsmeleri için Rusya’ya giden heyette yer alan Ekonomi Bakani, Kastamonu Milletvekili Yusuf Kemal Bey ( Tengirsek), gitmeden bir gün önce Mustafa Kemal’le görüsür ve ‘Pasam Ruslar Nahcivan üzerinde israr ederlerse ne yapalim…’ diye sorar.Mustafa Kemal; ‘ Nahcivan Türk Kapisidir…elinizden geleni yapin’ der.Heyet Baskani, Moskova Büyükelçisi Ali Fuat Pasa’dir (Cebesoy) ve görüsmeler anlasma ile sonuçlanir.Bu, Ankara Hükümeti’nin yaptigi ilk anlasmadir; bu gün de yürürlükte olan anlasmayla bir çok hak elde edilir ve Nahcivan da Azerbaycan’a baglanir…Anlasma sonrasi Ankara’ya dönen Yusuf Kemal Bey, Mustafa Kemal’i bilgilendirir ve ‘Muhterem Pasam, Nahcivan üzerinde elimizden geleni yaptik’ der.Mustafa Kemal de, ‘Yusuf Kemal Bey, kapimiz mevcudiyetini muhafaza ediyor, bizim için mühim olan budur’ cevabini verir…*Azerbaycan ve Nahcivan, SSCB dagilip, bagimsizligini alincaya ve günümüze gelinceye kadar basi Ermenilerle hep bela içinde oldu ve bir türlü kurtulamadi.Taa ki geçtigimiz yil Ermeniler’e karsi kesin zafer kazanincaya ve Karabag’i isgalden kurtarincaya kadar.Nahcivan’a ne vakit Ermeniler saldirdiysa Türkiye, Dilucu’ndan yardimina kostu…Ayni zamanda Dilucu, Türkiye’nin Türk Dünyasina açilan tek kapisi…Ermenistan, Azerbaycan’a yenilince yapilan anlasma geregince Türkiye’yi Azerbaycan’a ve Türk Cumhuriyetlerine karadan baglayacak ulasim koridoru da hizmete girecek yani sira Sovyet Rusya dönemindeki demiryolu ulasimi da tamir edilerek hizmete sokulacak…*Iste Atatürk’ün ‘Türk Kapisi’, merhum Cumhurbaskani Süleyman Demirel’in ‘Sevgi Kapisi’ ismine verdikleri Dilucu, Türkiye ile Türk Dünyasi’ni dogrudan birbirine baglamasi ve stratejik konumu bakimindan fevkalâde önemli…Hayat damari seklindeki bu daracik arazi parçasi için belgesi olmayan bir öykü anlatilmakta…Rus destekli Ermenilerin saldirilari ve Azeri topraklarinin isgâli sonrasi kopan bagi yeniden tesis etmek için, Sovyetlerin bir gün dagilacagini düsünen Atatürk, Türk Dünyasi ile karadan baglanti kurulabilmek amaciyla Iran’la temaslarini sürdürür; ileri ve stratejik fikirleriyle bugün Nahcivan ve Azerbaycan’la bagimizi saglayan ve Dilucu adini tasiyan toprak parçasini kendi parasiyla Iran’dan satin alir…*Geçtigimiz hafta Mokova’da yayimlanan Kommersant Gazetesi, bölgedeki ulasim yollarina içeren bir harita yayimladi.Harita ; Rusya, Ermenistan ve Azerbaycan arasinda Moskova’da mutabik kalinan ulasim yollarinin haritasini içeriyor.Buna göre uzun süreden beri islevsiz duran, Sovyetler’in dagilmasindan bu yana 30 yildir atil bekleyen, demiryolu hatlari yeniden canlaniyor; Nahcivan- Azerbaycan ile Türk Cumhuriyetleri ve Türkiye arasinda dogrudan baglanti kuruluyor…*Son derece önemli olan ve Moskova’da üç ülke tarafindan atilan imzalarla taslar bir bir yerine oturuyor…
